سورهی ِ 2 : البقره
( مدنی ؛ 286 آيه )
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الم ﴿1﴾
ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ﴿2﴾
الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿3﴾
والَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ ﴿4﴾
أُوْلَئِكَ عَلَى هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿5﴾
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ ﴿6﴾
خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ ﴿7﴾
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللّهِ وَبِالْيَوْمِ الآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ ﴿8﴾
يُخَادِعُونَ اللّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنفُسَهُم وَمَا يَشْعُرُونَ ﴿9﴾
فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً وَلَهُم عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ ﴿10﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لاَ تُفْسِدُواْ فِي الأَرْضِ قَالُواْ إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ ﴿11﴾
أَلا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِن لاَّ يَشْعُرُونَ ﴿12﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُواْ كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُواْ أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاء أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاء وَلَكِن لاَّ يَعْلَمُونَ ﴿13﴾
وَإِذَا لَقُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ قَالُواْ آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْاْ إِلَى شَيَاطِينِهِمْ قَالُواْ إِنَّا مَعَكْمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِؤُونَ ﴿14﴾
اللّهُ يَسْتَهْزِىءُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ ﴿15﴾
أُوْلَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرُوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ ﴿16﴾
مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَاراً فَلَمَّا أَضَاءتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لاَّ يُبْصِرُونَ ﴿17﴾
صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ ﴿18﴾
أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاء فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ واللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ ﴿19﴾
يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاء لَهُم مَّشَوْاْ فِيهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواْ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿20﴾
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿21﴾
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاء بِنَاء وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَّكُمْ فَلاَ تَجْعَلُواْ لِلّهِ أَندَاداً وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿22﴾
وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَى عَبْدِنَا فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُواْ شُهَدَاءكُم مِّن دُونِ اللّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿23﴾
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ وَلَن تَفْعَلُواْ فَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ ﴿24﴾
وَبَشِّرِ الَّذِين آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقاً قَالُواْ هَذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِن قَبْلُ وَأُتُواْ بِهِ مُتَشَابِهاً وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿25﴾
إِنَّ اللَّهَ لاَ يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِبَ مَثَلاً مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُواْ فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُواْ فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَذَا مَثَلاً يُضِلُّ بِهِ كَثِيراً وَيَهْدِي بِهِ كَثِيراً وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِينَ ﴿26﴾
الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الأَرْضِ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿27﴾
كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْيَاكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿28﴾
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿29﴾
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ﴿30﴾
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿31﴾
قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴿32﴾
قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ ﴿33﴾
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِكَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِيسَ أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ ﴿34﴾
وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلاَ مِنْهَا رَغَداً حَيْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الْظَّالِمِينَ ﴿35﴾
فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ وَقُلْنَا اهْبِطُواْ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ ﴿36﴾
فَتَلَقَّى آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ﴿37﴾
قُلْنَا اهْبِطُواْ مِنْهَا جَمِيعاً فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدًى فَمَن تَبِعَ هُدَايَ فَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿38﴾
وَالَّذِينَ كَفَرواْ وَكَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿39﴾
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُواْ نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُواْ بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ ﴿40﴾
وَآمِنُواْ بِمَا أَنزَلْتُ مُصَدِّقاً لِّمَا مَعَكُمْ وَلاَ تَكُونُواْ أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ وَلاَ تَشْتَرُواْ بِآيَاتِي ثَمَناً قَلِيلاً وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ ﴿41﴾
وَلاَ تَلْبِسُواْ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُواْ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿42﴾
وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ وَارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِينَ ﴿43﴾
أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ ﴿44﴾
وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِينَ ﴿45﴾
الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ﴿46﴾
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُواْ نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿47﴾
وَاتَّقُواْ يَوْماً لاَّ تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئاً وَلاَ يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ هُمْ يُنصَرُونَ ﴿48﴾
وَإِذْ نَجَّيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوَءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءكُمْ وَفِي ذَلِكُم بَلاء مِّن رَّبِّكُمْ عَظِيمٌ ﴿49﴾
وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ ﴿50﴾
وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَى أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ ﴿51﴾
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُمِ مِّن بَعْدِ ذَلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿52﴾
وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿53﴾
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُواْ إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ عِندَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ﴿54﴾
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ ﴿55﴾
ثُمَّ بَعَثْنَاكُم مِّن بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿56﴾
وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ﴿57﴾
وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُواْ هَذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُواْ مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَادْخُلُواْ الْبَابَ سُجَّداً وَقُولُواْ حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ ﴿58﴾
فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوْلاً غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ رِجْزاً مِّنَ السَّمَاء بِمَا كَانُواْ يَفْسُقُونَ ﴿59﴾
وَإِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْناً قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ كُلُواْ وَاشْرَبُواْ مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَلاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ ﴿60﴾
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَن نَّصْبِرَ عَلَىَ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنبِتُ الأَرْضُ مِن بَقْلِهَا وَقِثَّآئِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَى بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطُواْ مِصْراً فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَآؤُوْاْ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ ﴿61﴾
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَالَّذِينَ هَادُواْ وَالنَّصَارَى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿62﴾
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿63﴾
ثُمَّ تَوَلَّيْتُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ فَلَوْلاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنتُم مِّنَ الْخَاسِرِينَ ﴿64﴾
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَواْ مِنكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُواْ قِرَدَةً خَاسِئِينَ ﴿65﴾
فَجَعَلْنَاهَا نَكَالاً لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ ﴿66﴾
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُواْ بَقَرَةً قَالُواْ أَتَتَّخِذُنَا هُزُواً قَالَ أَعُوذُ بِاللّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ ﴿67﴾
قَالُواْ ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لّنَا مَا هِيَ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لاَّ فَارِضٌ وَلاَ بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَلِكَ فَافْعَلُواْ مَا تُؤْمَرونَ ﴿68﴾
قَالُواْ ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ ﴿69﴾
قَالُواْ ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ إِنَّ البَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَا وَإِنَّآ إِن شَاء اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ ﴿70﴾
قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لاَّ ذَلُولٌ تُثِيرُ الأَرْضَ وَلاَ تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لاَّ شِيَةَ فِيهَا قَالُواْ الآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُواْ يَفْعَلُونَ ﴿71﴾
وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا وَاللّهُ مُخْرِجٌ مَّا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ ﴿72﴾
فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا كَذَلِكَ يُحْيِي اللّهُ الْمَوْتَى وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿73﴾
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاء وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللّهِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿74﴾
أَفَتَطْمَعُونَ أَن يُؤْمِنُواْ لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلاَمَ اللّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿75﴾
وَإِذَا لَقُواْ الَّذِينَ آمَنُواْ قَالُواْ آمَنَّا وَإِذَا خَلاَ بَعْضُهُمْ إِلَىَ بَعْضٍ قَالُواْ أَتُحَدِّثُونَهُم بِمَا فَتَحَ اللّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَآجُّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُمْ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ ﴿76﴾
أَوَلاَ يَعْلَمُونَ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ﴿77﴾
وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لاَ يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلاَّ أَمَانِيَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ يَظُنُّونَ ﴿78﴾
فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَذَا مِنْ عِندِ اللّهِ لِيَشْتَرُواْ بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَّهُمْ مِّمَّا يَكْسِبُونَ ﴿79﴾
وَقَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّاماً مَّعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللّهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ﴿80﴾
بَلَى مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿81﴾
وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿82﴾
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْناً وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنكُمْ وَأَنتُم مِّعْرِضُونَ ﴿83﴾
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لاَ تَسْفِكُونَ دِمَاءكُمْ وَلاَ تُخْرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ ﴿84﴾
ثُمَّ أَنتُمْ هَؤُلاء تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقاً مِّنكُم مِّن دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿85﴾
أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُاْ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالآَخِرَةِ فَلاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنصَرُونَ ﴿86﴾
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِن بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَفَكُلَّمَا جَاءكُمْ رَسُولٌ بِمَا لاَ تَهْوَى أَنفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقاً كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقاً تَقْتُلُونَ ﴿87﴾
وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ بَل لَّعَنَهُمُ اللَّه بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلاً مَّا يُؤْمِنُونَ ﴿88﴾
وَلَمَّا جَاءهُمْ كِتَابٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَكَانُواْ مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَاءهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ فَلَعْنَةُ اللَّه عَلَى الْكَافِرِينَ ﴿89﴾
بِئْسَمَا اشْتَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن يَكْفُرُواْ بِمَا أنَزَلَ اللّهُ بَغْياً أَن يُنَزِّلُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ عَلَى مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ فَبَآؤُواْ بِغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُّهِينٌ ﴿90﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُواْ بِمَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُواْ نُؤْمِنُ بِمَآ أُنزِلَ عَلَيْنَا وَيَكْفُرونَ بِمَا وَرَاءهُ وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقاً لِّمَا مَعَهُمْ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ أَنبِيَاء اللّهِ مِن قَبْلُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿91﴾
وَلَقَدْ جَاءكُم مُّوسَى بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ ﴿92﴾
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُواْ قَالُواْ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُواْ فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِن كُنتُمْ مُّؤْمِنِينَ ﴿93﴾
قُلْ إِن كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الآَخِرَةُ عِندَ اللّهِ خَالِصَةً مِّن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُاْ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿94﴾
وَلَن يَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمينَ ﴿95﴾
وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَيَاةٍ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن يُعَمَّرَ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ ﴿96﴾
قُلْ مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَى قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللّهِ مُصَدِّقاً لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ ﴿97﴾
مَن كَانَ عَدُوًّا لِّلّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللّهَ عَدُوٌّ لِّلْكَافِرِينَ ﴿98﴾
وَلَقَدْ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلاَّ الْفَاسِقُونَ ﴿99﴾
أَوَكُلَّمَا عَاهَدُواْ عَهْداً نَّبَذَهُ فَرِيقٌ مِّنْهُم بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ ﴿100﴾
وَلَمَّا جَاءهُمْ رَسُولٌ مِّنْ عِندِ اللّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِيقٌ مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ كِتَابَ اللّهِ وَرَاء ظُهُورِهِمْ كَأَنَّهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ ﴿101﴾
وَاتَّبَعُواْ مَا تَتْلُواْ الشَّيَاطِينُ عَلَى مُلْكِ سُلَيْمَانَ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَكِنَّ الشَّيْاطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّى يَقُولاَ إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلاَ تَكْفُرْ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلاَ يَنفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُواْ لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ ﴿102﴾
وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُواْ واتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّه خَيْرٌ لَّوْ كَانُواْ يَعْلَمُونَ ﴿103﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَقُولُواْ رَاعِنَا وَقُولُواْ انظُرْنَا وَاسْمَعُوا ْوَلِلكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿104﴾
مَّا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلاَ الْمُشْرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْكُم مِّنْ خَيْرٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَاللّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاء وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿105﴾
مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿106﴾
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ ﴿107﴾
أَمْ تُرِيدُونَ أَن تَسْأَلُواْ رَسُولَكُمْ كَمَا سُئِلَ مُوسَى مِن قَبْلُ وَمَن يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالإِيمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِيلِ ﴿108﴾
وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّاراً حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿109﴾
وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ وَمَا تُقَدِّمُواْ لأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللّهِ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿110﴾
وَقَالُواْ لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَن كَانَ هُوداً أَوْ نَصَارَى تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ قُلْ هَاتُواْ بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿111﴾
بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿112﴾
وَقَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارَى عَلَىَ شَيْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلَى شَيْءٍ وَهُمْ يَتْلُونَ الْكِتَابَ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ فَاللّهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ ﴿113﴾
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللّهِ أَن يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَسَعَى فِي خَرَابِهَا أُوْلَئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ أَن يَدْخُلُوهَا إِلاَّ خَآئِفِينَ لهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿114﴾
وَلِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَيْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿115﴾
وَقَالُواْ اتَّخَذَ اللّهُ وَلَدًا سُبْحَانَهُ بَل لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ كُلٌّ لَّهُ قَانِتُونَ ﴿116﴾
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ ﴿117﴾
وَقَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ لَوْلاَ يُكَلِّمُنَا اللّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ ﴿118﴾
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلاَ تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ ﴿119﴾
وَلَن تَرْضَى عَنكَ الْيَهُودُ وَلاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم بَعْدَ الَّذِي جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ ﴿120﴾
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِهِ أُوْلَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمن يَكْفُرْ بِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿121﴾
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُواْ نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿122﴾
وَاتَّقُواْ يَوْماً لاَّ تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئاً وَلاَ يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ تَنفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ هُمْ يُنصَرُونَ ﴿123﴾
وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ ﴿124﴾
وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْناً وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ ﴿125﴾
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ قَالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ﴿126﴾
وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿127﴾
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ﴿128﴾
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ العَزِيزُ الحَكِيمُ ﴿129﴾
وَمَن يَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلاَّ مَن سَفِهَ نَفْسَهُ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ ﴿130﴾
إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿131﴾
وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ ﴿132﴾
أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاء إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَهَكَ وَإِلَهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ إِلَهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿133﴾
تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَلاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿134﴾
وَقَالُواْ كُونُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى تَهْتَدُواْ قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ﴿135﴾
قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالأسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ ﴿136﴾
فَإِنْ آمَنُواْ بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا هُمْ فِي شِقَاقٍ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللّهُ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿137﴾
صِبْغَةَ اللّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدونَ ﴿138﴾
قُلْ أَتُحَآجُّونَنَا فِي اللّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ ﴿139﴾
أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالأسْبَاطَ كَانُواْ هُودًا أَوْ نَصَارَى قُلْ أَأَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللّهُ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللّهِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿140﴾
تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَلاَ تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ ﴿141﴾
سَيَقُولُ السُّفَهَاء مِنَ النَّاسِ مَا وَلاَّهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُواْ عَلَيْهَا قُل لِّلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿142﴾
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنتَ عَلَيْهَا إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلَى عَقِبَيْهِ وَإِن كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلاَّ عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللّهُ وَمَا كَانَ اللّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنَّ اللّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ ﴿143﴾
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ ﴿144﴾
وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُواْ قِبْلَتَكَ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذَاً لَّمِنَ الظَّالِمِينَ ﴿145﴾
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءهُمْ وَإِنَّ فَرِيقاً مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿146﴾
الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ ﴿147﴾
وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُواْ الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿148﴾
وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿149﴾
وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي وَلأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿150﴾
كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ ﴿151﴾
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ ﴿152﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿153﴾
وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبيلِ اللّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاء وَلَكِن لاَّ تَشْعُرُونَ ﴿154﴾
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴿155﴾
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ ﴿156﴾
أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ ﴿157﴾
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ ﴿158﴾
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَى مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ أُولَئِكَ يَلعَنُهُمُ اللّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ ﴿159﴾
إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ وَأَصْلَحُواْ وَبَيَّنُواْ فَأُوْلَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ ﴿160﴾
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ أُولَئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ ﴿161﴾
خَالِدِينَ فِيهَا لاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ ﴿162﴾
وَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ﴿163﴾
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاء مِن مَّاء فَأَحْيَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَيْنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿164﴾
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ ﴿165﴾
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُواْ مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ وَرَأَوُاْ الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبَابُ ﴿166﴾
وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُواْ لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّؤُواْ مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ ﴿167﴾
يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ ﴿168﴾
إِنَّمَا يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاء وَأَن تَقُولُواْ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ﴿169﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللّهُ قَالُواْ بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ شَيْئاً وَلاَ يَهْتَدُونَ ﴿170﴾
وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ ﴿171﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ ﴿172﴾
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿173﴾
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلاً أُولَئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَلاَ يُكَلِّمُهُمُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿174﴾
أُولَئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ فَمَآ أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ ﴿175﴾
ذَلِكَ بِأَنَّ اللّهَ نَزَّلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُواْ فِي الْكِتَابِ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ ﴿176﴾
لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّآئِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَحِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ ﴿177﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَى بِالأُنثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿178﴾
وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿179﴾
كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿180﴾
فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿181﴾
فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿182﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿183﴾
أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ وَأَن تَصُومُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿184﴾
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِيَ أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿185﴾
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ ﴿186﴾
أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَآئِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ عَلِمَ اللّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُواْ مَا كَتَبَ اللّهُ لَكُمْ وَكُلُواْ وَاشْرَبُواْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّواْ الصِّيَامَ إِلَى الَّليْلِ وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿187﴾
وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿188﴾
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الأهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوْاْ الْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُواْ الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿189﴾
وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبِّ الْمُعْتَدِينَ ﴿190﴾
وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُم مِّنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَلاَ تُقَاتِلُوهُمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّى يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ فَإِن قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ كَذَلِكَ جَزَاء الْكَافِرِينَ ﴿191﴾
فَإِنِ انتَهَوْاْ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿192﴾
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلّهِ فَإِنِ انتَهَواْ فَلاَ عُدْوَانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمِينَ ﴿193﴾
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ ﴿194﴾
وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوَاْ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿195﴾
وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَلاَ تَحْلِقُواْ رُؤُوسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضاً أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ذَلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿196﴾
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللّهُ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُوْلِي الأَلْبَابِ ﴿197﴾
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِن كُنتُم مِّن قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّآلِّينَ ﴿198﴾
ثُمَّ أَفِيضُواْ مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿199﴾
فَإِذَا قَضَيْتُم مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ ﴿200﴾
وِمِنْهُم مَّن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿201﴾
أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿202﴾
وَاذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿203﴾
وَمِنَ النَّاسِ مَن يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ ﴿204﴾
وَإِذَا تَوَلَّى سَعَى فِي الأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيِهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الفَسَادَ ﴿205﴾
وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿206﴾
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ ﴿207﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ ادْخُلُواْ فِي السِّلْمِ كَآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ ﴿208﴾
فَإِن زَلَلْتُمْ مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿209﴾
هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَن يَأْتِيَهُمُ اللّهُ فِي ظُلَلٍ مِّنَ الْغَمَامِ وَالْمَلآئِكَةُ وَقُضِيَ الأَمْرُ وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ ﴿210﴾
سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ آتَيْنَاهُم مِّنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ وَمَن يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللّهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُ فَإِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿211﴾
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ وَالَّذِينَ اتَّقَواْ فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَاللّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاء بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴿212﴾
كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلاَّ الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ لِمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللّهُ يَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿213﴾
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِكُم مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء وَزُلْزِلُواْ حَتَّى يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ مَتَى نَصْرُ اللّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللّهِ قَرِيبٌ ﴿214﴾
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿215﴾
كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّواْ شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ ﴿216﴾
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِندَ اللّهِ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلاَ يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىَ يَرُدُّوكُمْ عَن دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُواْ وَمَن يَرْتَدِدْ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُوْلَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿217﴾
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَالَّذِينَ هَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أُوْلَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿218﴾
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبيِّنُ اللّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿219﴾
فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلاَحٌ لَّهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاء اللّهُ لأعْنَتَكُمْ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿220﴾
وَلاَ تَنكِحُواْ الْمُشْرِكَاتِ حَتَّى يُؤْمِنَّ وَلأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ وَلاَ تُنكِحُواْ الْمُشِرِكِينَ حَتَّى يُؤْمِنُواْ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ أُوْلَئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَاللّهُ يَدْعُوَ إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ ﴿221﴾
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِي الْمَحِيضِ وَلاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ﴿222﴾
نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُواْ حَرْثَكُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُواْ لأَنفُسِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّكُم مُّلاَقُوهُ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿223﴾
وَلاَ تَجْعَلُواْ اللّهَ عُرْضَةً لِّأَيْمَانِكُمْ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصْلِحُواْ بَيْنَ النَّاسِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿224﴾
لاَّ يُؤَاخِذُكُمُ اللّهُ بِاللَّغْوِ فِيَ أَيْمَانِكُمْ وَلَكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿225﴾
لِّلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِن نِّسَآئِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ فَإِنْ فَآؤُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿226﴾
وَإِنْ عَزَمُواْ الطَّلاَقَ فَإِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿227﴾
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلاَثَةَ قُرُوَءٍ وَلاَ يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَلِكَ إِنْ أَرَادُواْ إِصْلاَحًا وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكُيمٌ ﴿228﴾
الطَّلاَقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ وَلاَ يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَأْخُذُواْ مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلاَّ أَن يَخَافَا أَلاَّ يُقِيمَا حُدُودَ اللّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ يُقِيمَا حُدُودَ اللّهِ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْكَ حُدُودُ اللّهِ فَلاَ تَعْتَدُوهَا وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿229﴾
فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حَتَّىَ تَنكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ فَإِن طَلَّقَهَا فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَن يَتَرَاجَعَا إِن ظَنَّا أَن يُقِيمَا حُدُودَ اللّهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ ﴿230﴾
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النَّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لَّتَعْتَدُواْ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلاَ تَتَّخِذُوَاْ آيَاتِ اللّهِ هُزُوًا وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿231﴾
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْاْ بَيْنَهُم بِالْمَعْرُوفِ ذَلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ مِنكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكُمْ أَزْكَى لَكُمْ وَأَطْهَرُ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ ﴿232﴾
وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا لاَ تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلاَ مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالاً عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَإِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُواْ أَوْلاَدَكُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّآ آتَيْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿233﴾
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿234﴾
وَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُم بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاء أَوْ أَكْنَنتُمْ فِي أَنفُسِكُمْ عَلِمَ اللّهُ أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلَكِن لاَّ تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلاَّ أَن تَقُولُواْ قَوْلاً مَّعْرُوفًا وَلاَ تَعْزِمُواْ عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىَ يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ ﴿235﴾
لاَّ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاء مَا لَمْ تَمَسُّوهُنُّ أَوْ تَفْرِضُواْ لَهُنَّ فَرِيضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدْرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِينَ ﴿236﴾
وَإِن طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِيضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إَلاَّ أَن يَعْفُونَ أَوْ يَعْفُوَ الَّذِي بِيَدِهِ عُقْدَةُ النِّكَاحِ وَأَن تَعْفُواْ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَلاَ تَنسَوُاْ الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿237﴾
حَافِظُواْ عَلَى الصَّلَوَاتِ والصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَقُومُواْ لِلّهِ قَانِتِينَ ﴿238﴾
فَإنْ خِفْتُمْ فَرِجَالاً أَوْ رُكْبَانًا فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْكُرُواْ اللّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ ﴿239﴾
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم مَّتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِيَ أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعْرُوفٍ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿240﴾
وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿241﴾
كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿242﴾
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُواْ ثُمَّ أَحْيَاهُمْ إِنَّ اللّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَشْكُرُونَ ﴿243﴾
وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿244﴾
مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿245﴾
أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُواْ لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلاَّ تُقَاتِلُواْ قَالُواْ وَمَا لَنَا أَلاَّ نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَآئِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْاْ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿246﴾
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا قَالُوَاْ أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمَالِ قَالَ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَن يَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿247﴾
وَقَالَ لَهُمْ نِبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلآئِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿248﴾
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو اللّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ وَاللّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿249﴾
وَلَمَّا بَرَزُواْ لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُواْ رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿250﴾
فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاء وَلَوْلاَ دَفْعُ اللّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الأَرْضُ وَلَكِنَّ اللّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿251﴾
تِلْكَ آيَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿252﴾
تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ مِّنْهُم مَّن كَلَّمَ اللّهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِن بَعْدِهِم مِّن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَكِنِ اخْتَلَفُواْ فَمِنْهُم مَّنْ آمَنَ وَمِنْهُم مَّن كَفَرَ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا اقْتَتَلُواْ وَلَكِنَّ اللّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ ﴿253﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خُلَّةٌ وَلاَ شَفَاعَةٌ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿254﴾
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ ﴿255﴾
لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىَ لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿256﴾
اللّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُواْ يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ وَالَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْلِيَآؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿257﴾
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَآجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رِبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَأُمِيتُ قَالَ إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿258﴾
أَوْ كَالَّذِي مَرَّ عَلَى قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَى عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىَ يُحْيِي هَذِهِ اللّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا فَأَمَاتَهُ اللّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِئَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَى طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ وَانظُرْ إِلَى حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آيَةً لِّلنَّاسِ وَانظُرْ إِلَى العِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿259﴾
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَى وَلَكِن لِّيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَاعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿260﴾
مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿261﴾
الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ ثُمَّ لاَ يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُواُ مَنًّا وَلاَ أَذًى لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿262﴾
قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَآ أَذًى وَاللّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ ﴿263﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ ﴿264﴾
وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَتَثْبِيتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِن لَّمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿265﴾
أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَن تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاء فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ ﴿266﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿267﴾
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ ﴿268﴾
يُؤتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاء وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ ﴿269﴾
وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللّهَ يَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ ﴿270﴾
إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَيْرٌ لُّكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿271﴾
لَّيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَكِنَّ اللّهَ يَهْدِي مَن يَشَاء وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلأنفُسِكُمْ وَمَا تُنفِقُونَ إِلاَّ ابْتِغَاء وَجْهِ اللّهِ وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لاَ تُظْلَمُونَ ﴿272﴾
لِلْفُقَرَاء الَّذِينَ أُحصِرُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ ضَرْبًا فِي الأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِيمَاهُمْ لاَ يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿273﴾
الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلاَنِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿274﴾
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿275﴾
يَمْحَقُ اللّهُ الْرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ ﴿276﴾
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ وَأَقَامُواْ الصَّلاَةَ وَآتَوُاْ الزَّكَاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ ﴿277﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿278﴾
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ ﴿279﴾
وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿280﴾
وَاتَّقُواْ يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ ﴿281﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا فَإن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لاَ يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ من رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى وَلاَ يَأْبَ الشُّهَدَاء إِذَا مَا دُعُواْ وَلاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَكْتُبُوْهُ صَغِيرًا أَو كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَأَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلاَ يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلاَ شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّهُ وَاللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿282﴾
وَإِن كُنتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُواْ كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَّقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُم بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ تَكْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ ﴿283﴾
لِّلَّهِ ما فِي السَّمَاواتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِن تُبْدُواْ مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللّهُ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاء وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاء وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿284﴾
آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴿285﴾
لاَ يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿286﴾
a
فارسی :
به نام خداوند رحمتگر مهربان
﴿1﴾ الف لام ميم
﴿2﴾ اين است كتابی كه در [حقانيت] آن هيچ ترديدی نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است
﴿3﴾ آنان كه به غيب ايمان میآورند و نماز را بر پا میدارند و از آنچه به ايشان روزی دادهايم انفاق میكنند
﴿4﴾ و آنان كه بدانچه به سوی تو فرود آمده و به آنچه پيش از تو نازل شده است ايمان میآورند و آنانند كه به آخرت يقين دارند
﴿5﴾ آنان برخوردار از هدايتی از سوی پروردگار خويشند و آنان همان رستگارانند
﴿6﴾ در حقيقت كسانی كه كفر ورزيدند چه بيمشان دهی چه بيمشان ندهی بر ايشان يكسان است [آنها] نخواهند گرويد
﴿7﴾ خداوند بر دلهای آنان و بر شنوايی ايشان مهر نهاده و بر ديدگانشان پردهای است و آنان را عذابی دردناك است
﴿8﴾ و برخی از مردم میگويند ما به خدا و روز بازپسين ايمان آوردهايم ولی گروندگان [راستين] نيستند
﴿9﴾ با خدا و مؤمنان نيرنگ میبازند ولی جز بر خويشتن نيرنگ نمیزنند و نمیفهمند
﴿10﴾ در دلهايشان مرضی است و خدا بر مرضشان افزود و به [سزای] آنچه به دروغ میگفتند عذابی دردناك [در پيش] خواهند داشت
﴿11﴾ و چون به آنان گفته شود در زمين فساد مكنيد میگويند ما خود اصلاحگريم
﴿12﴾ بهوش باشيد كه آنان فسادگرانند ليكن نمیفهمند
﴿13﴾ و چون به آنان گفته شود همان گونه كه مردم ايمان آوردند شما هم ايمان بياوريد میگويند آيا همان گونه كه كم خردان ايمان آوردهاند ايمان بياوريم هشدار كه آنان همان كمخردانند ولی نمیدانند
﴿14﴾ و چون با كسانی كه ايمان آوردهاند برخورد كنند میگويند ايمان آورديم و چون با شيطانهای خود خلوت كنند میگويند در حقيقت ما با شماييم ما فقط [آنان را] ريشخند میكنيم
﴿15﴾ خدا [است كه] ريشخندشان میكند و آنان را در طغيانشان فرو میگذارد تا سرگردان شوند
﴿16﴾ همين كسانند كه گمراهی را به [بهای] هدايتخريدند در نتيجه داد و ستدشان سود[ی به بار] نياورد و هدايتيافته نبودند
﴿17﴾ مثل آنان همچون مثل كسانی است كه آتشی افروختند و چون پيرامون آنان را روشنايی داد خدا نورشان را برد و در ميان تاريكيهايی كه نمیبينند رهايشان كرد
﴿18﴾ كرند لالند كورند بنابراين به راه نمیآيند
﴿19﴾ يا چون [كسانی كه در معرض] رگباری از آسمان كه در آن تاريكيها و رعد و برقی است [قرار گرفتهاند] از [نهيب] آذرخش [و] بيم مرگ سر انگشتان خود را در گوشهايشان نهند ولی خدا بر كافران احاطه دارد
﴿20﴾ نزديك است كه برق چشمانشان را بربايد هر گاه كه بر آنان روشنی بخشد در آن گام زنند و چون راهشان را تاريك كند [بر جای خود] بايستند و اگر خدا میخواستشنوايی و بينايیشان را برمیگرفت كه خدا بر همه چيز تواناست
﴿21﴾ ای مردم پروردگارتان را كه شما و كسانی را كه پيش از شما بودهاند آفريده است پرستش كنيد باشد كه به تقوا گراييد
﴿22﴾ همان [خدايی] كه زمين را برای شما فرشی [گسترده] و آسمان را بنايی [افراشته] قرار داد و از آسمان آبی فرود آورد و بدان از ميوهها رزقی برای شما بيرون آورد پس برای خدا همتايانی قرار ندهيد در حالی كه خود میدانيد
﴿23﴾ و اگر در آنچه بر بنده خود نازل كردهايم شك داريد پس اگر راست میگوييد سورهای مانند آن بياوريد و گواهان خود را غير خدا فرا خوانيد
﴿24﴾ پس اگر نكرديد و هرگز نمیتوانيد كرد از آن آتشی كه سوختش مردمان و سنگها هستند و برای كافران آماده شده بپرهيزيد
﴿25﴾ و كسانی را كه ايمان آوردهاند و كارهای شايسته انجام دادهاند مژده ده كه ايشان را باغهايی خواهد بود كه از زير [درختان] آنها جويها روان است هر گاه ميوهای از آن روزی ايشان شود میگويند اين همان است كه پيش از اين [نيز] روزی ما بوده و مانند آن [نعمتها] به ايشان داده شود و در آنجا همسرانی پاكيزه خواهند داشت و در آنجا جاودانه بمانند
﴿26﴾ خدای را از اينكه به پشهای يا فروتر [يا فراتر] از آن مثل زند شرم نيايد پس كسانی كه ايمان آوردهاند میدانند كه آن [مثل] از جانب پروردگارشان بجاست ولی كسانی كه به كفر گراييدهاند میگويند خدا از اين مثل چه قصد داشته است [خدا] بسياری را با آن گمراه و بسياری را با آن راهنمايی میكند و[لی] جز نافرمانان را با آن گمراه نمیكند
﴿27﴾ همانانی كه پيمان خدا را پس از بستن آن میشكنند و آنچه را خداوند به پيوستنش امر فرموده میگسلند و در زمين به فساد میپردازند آنانند كه زيانكارانند
﴿28﴾ چگونه خدا را منكريد با آنكه مردگانی بوديد و شما را زنده كرد باز شما را میميراند [و] باز زنده میكند [و] آنگاه به سوی او بازگردانده میشويد
﴿29﴾ اوست آن كسی كه آنچه در زمين است همه را برای شما آفريد سپس به [آفرينش] آسمان پرداخت و هفت آسمان را استوار كرد و او به هر چيزی داناست
﴿30﴾ و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت من در زمين جانشينی خواهم گماشت [فرشتگان] گفتند آيا در آن كسی را میگماری كه در آن فساد انگيزد و خونها بريزد و حال آنكه ما با ستايش تو [تو را] تنزيه میكنيم و به تقديست میپردازيم فرمود من چيزی میدانم كه شما نمیدانيد
﴿31﴾ و [خدا] همه [معانی] نامها را به آدم آموختسپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود اگر راست میگوييد از اسامی اينها به من خبر دهيد
﴿32﴾ گفتند منزهی تو ما را جز آنچه [خود] به ما آموختهای هيچ دانشی نيست تويی دانای حكيم
﴿33﴾ فرمود ای آدم ايشان را از اسامی آنان خبر ده و چون [آدم] ايشان را از اسماءشان خبر داد فرمود آيا به شما نگفتم كه من نهفته آسمانها و زمين را میدانم و آنچه را آشكار میكنيد و آنچه را پنهان میداشتيد میدانم
﴿34﴾ و چون فرشتگان را فرموديم برای آدم سجده كنيد پس بجز ابليس كه سر باز زد و كبر ورزيد و از كافران شد [همه] به سجده درافتادند
﴿35﴾ و گفتيم ای آدم خود و همسرت در اين باغ سكونت گير[يد] و از هر كجای آن خواهيد فراوان بخوريد و[لی] به اين درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد بود
﴿36﴾ پس شيطان هر دو را از آن بلغزانيد و از آنچه در آن بودند ايشان را به درآورد و فرموديم فرود آييد شما دشمن همديگريد و برای شما در زمين قرارگاه و تا چندی برخورداری خواهد بود
﴿37﴾ سپس آدم از پروردگارش كلماتی را دريافت نمود و [خدا] بر او ببخشود آری او[ست كه] توبهپذير مهربان است
﴿38﴾ فرموديم جملگی از آن فرود آييد پس اگر از جانب من شما را هدايتی رسد آنان كه هدايتم را پيروی كنند بر ايشان بيمی نيست و غمگين نخواهند شد
﴿39﴾ و[لی] كسانی كه كفر ورزيدند و نشانههای ما را دروغ انگاشتند آنانند كه اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود
﴿40﴾ ای فرزندان اسرائيل نعمتهايم را كه بر شما ارزانی داشتم به ياد آريد و به پيمانم وفا كنيد تا به پيمانتان وفا كنم و تنها از من بترسيد
﴿41﴾ و بدانچه نازل كردهام كه مؤيد همان چيزی است كه با شماست ايمان آريد و نخستين منكر آن نباشيد و آيات مرا به بهايی ناچيز نفروشيد و تنها از من پروا كنيد
﴿42﴾ و حق را به باطل درنياميزيد و حقيقت را با آنكه خود میدانيد كتمان نكنيد
﴿43﴾ و نماز را بر پا داريد و زكات را بدهيد و با ركوعكنندگان ركوع كنيد
﴿44﴾ آيا مردم را به نيكی فرمان میدهيد و خود را فراموش میكنيد با اينكه شما كتاب [خدا] را میخوانيد آيا [هيچ] نمیانديشيد
﴿45﴾ از شكيبايی و نماز ياری جوييد و به راستی اين [كار] گران است مگر بر فروتنان
﴿46﴾ همان كسانی كه میدانند با پروردگار خود ديدار خواهند كرد و به سوی او باز خواهند گشت
﴿47﴾ ای فرزندان اسرائيل از نعمتهايم كه بر شما ارزانی داشتم و [از] اينكه من شما را بر جهانيان برتری دادم ياد كنيد
﴿48﴾ و بترسيد از روزی كه هيچ كس چيزی [از عذاب خدا] را از كسی دفع نمیكند و نه از او شفاعتی پذيرفته و نه به جای وی بدلی گرفته میشود و نه ياری خواهند شد
﴿49﴾ و [به ياد آريد] آنگاه كه شما را از [چنگ] فرعونيان رهانيديم [آنان] شما را سختشكنجه میكردند پسران شما را سر میبريدند و زنهايتان را زنده میگذاشتند و در آن [امر بلا و] آزمايش بزرگی از جانب پروردگارتان بود
﴿50﴾ و هنگامی كه دريا را برای شما شكافتيم و شما را نجات بخشيديم و فرعونيان را در حالی كه شما نظاره میكرديد غرق كرديم
﴿51﴾ و آنگاه كه با موسی چهل شب قرار گذاشتيم آنگاه در غياب وی شما گوساله را [به پرستش] گرفتيد در حالی كه ستمكار بوديد
﴿52﴾ پس از آن بر شما بخشوديم باشد كه شكرگزاری كنيد
﴿53﴾ و آنگاه كه موسی را كتاب و فرقان [=جداكننده حق از باطل] داديم شايد هدايت يابيد
﴿54﴾ و چون موسی به قوم خود گفت ای قوم من شما با [به پرستش] گرفتن گوساله برخود ستم كرديد پس به درگاه آفريننده خود توبه كنيد و [خطاكاران] خودتان را به قتل برسانيد كه اين [كار] نزد آفريدگارتان برای شما بهتر است پس [خدا] توبه شما را پذيرفت كه او توبهپذير مهربان است
﴿55﴾ و چون گفتيد ای موسی تا خدا را آشكارا نبينيم هرگز به تو ايمان نخواهيم آورد پس در حالی كه مینگريستيد صاعقه شما را فرو گرفت
﴿56﴾ سپس شما را پس از مرگتان برانگيختيم باشد كه شكرگزاری كنيد
﴿57﴾ و بر شما ابر را سايهگستر كرديم و بر شما گزانگبين و بلدرچين فرو فرستاديم [و گفتيم] از خوراكيهای پاكيزهای كه به شما روزی دادهايم بخوريد و[لی آنان] بر ما ستم نكردند بلكه بر خويشتن ستم روا میداشتند
﴿58﴾ و [نيز به يادآريد] هنگامی را كه گفتيم بدين شهر درآييد و از [نعمتهای] آن هر گونه خواستيد فراوان بخوريد و سجدهكنان از در [بزرگ] درآييد و بگوييد [خداوندا] گناهان ما را بريز تا خطاهای شما را ببخشاييم و [پاداش] نيكوكاران را خواهيم افزود
﴿59﴾ اما كسانی كه ستم كرده بودند [آن سخن را] به سخن ديگری غير از آنچه به ايشان گفته شده بود تبديل كردند و ما [نيز] بر آنان كه ستم كردند به سزای اينكه نافرمانی پيشه كرده بودند عذابی از آسمان فرو فرستاديم
﴿60﴾ و هنگامی كه موسی برای قوم خود در پی آب برآمد گفتيم با عصايت بر آن تختهسنگ بزن پس دوازده چشمه از آن جوشيدن گرفت [به گونهای كه] هر قبيلهای آبشخور خود را میدانست [و گفتيم] از روزی خدا بخوريد و بياشاميد و[لی] در زمين سر به فساد برمداريد
﴿61﴾ و چون گفتيد ای موسی هرگز بر يك [نوع] خوراك تاب نياوريم از خدای خود برای ما بخواه تا از آنچه زمين میروياند از [قبيل] سبزی و خيار و سير و عدس و پياز برای ما بروياند [موسی] گفت آيا به جای چيز بهتر خواهان چيز پستتريد پس به شهر فرود آييد كه آنچه را خواستهايد برای شما [در آنجا مهيا]ست و [داغ] خواری و ناداری بر [پيشانی] آنان زده شد و به خشم خدا گرفتار آمدند چرا كه آنان به نشانههای خدا كفر ورزيده بودند و پيامبران را بناحق میكشتند اين از آن روی بود كه سركشی نموده و از حد درگذرانيده بودند
﴿62﴾ در حقيقت كسانی كه [به اسلام] ايمان آورده و كسانی كه يهودی شدهاند و ترسايان و صابئان هر كس به خدا و روز بازپسين ايمان داشت و كار شايسته كرد پس اجرشان را پيش پروردگارشان خواهند داشت و نه بيمی بر آنان است و نه اندوهناك خواهند شد
﴿63﴾ و چون از شما پيمان محكم گرفتيم و [كوه] طور را بر فراز شما افراشتيم [و فرموديم] آنچه را به شما دادهايم به جد و جهد بگيريد و آنچه را در آن است به خاطر داشته باشيد باشد كه به تقوا گراييد
﴿64﴾ سپس شما بعد از آن [پيمان] رويگردان شديد و اگر فضل خدا و رحمت او بر شما نبود مسلما از زيانكاران بوديد
﴿65﴾ و كسانی از شما را كه در روز شنبه [از فرمان خدا] تجاوز كردند نيك شناختيد پس ايشان را گفتيم بوزينگانی طردشده باشيد
﴿66﴾ و ما آن [عقوبت] را برای حاضران و [نسلهای] پس از آن عبرتی و برای پرهيزگاران پندی قرار داديم
﴿67﴾ و هنگامی كه موسی به قوم خود گفتخدا به شما فرمان میدهد كه ماده گاوی را سر ببريد گفتند آيا ما را به ريشخند میگيری گفت پناه میبرم به خدا كه [مبادا] از جاهلان باشم
﴿68﴾ گفتند پروردگارت را برای ما بخوان تا بر ما روشن سازد كه آن چگونه [گاوی] است گفت وی میفرمايد آن ماده گاوی است نه پير و نه خردسال [بلكه] ميانسالی است بين اين دو پس آنچه را [بدان] ماموريد به جای آريد
﴿69﴾ گفتند از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن كند كه رنگش چگونه است گفت وی میفرمايد آن ماده گاوی است زرد يكدست و خالص كه رنگش بينندگان را شاد میكند
﴿70﴾ گفتند از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن گرداند كه آن چگونه [گاوی] باشد زيرا [چگونگی] اين ماده گاو بر ما مشتبه شده و[لی با توضيحات بيشتر تو] ما ان شاء الله حتما هدايتخواهيم شد
﴿71﴾ گفت وی میفرمايد در حقيقت آن ماده گاوی است كه نه رام است تا زمين را شخم زند و نه كشتزار را آبياری كند بینقص است و هيچ لكهای در آن نيست گفتند اينك سخن درست آوردی پس آن را سر بريدند و چيزی نمانده بود كه نكنند
﴿72﴾ و چون شخصی را كشتيد و در باره او با يكديگر به ستيزه برخاستيد و حال آنكه خدا آنچه را كتمان میكرديد آشكار گردانيد
﴿73﴾ پس فرموديم پارهای از آن [گاو سر بريده را] به آن [مقتول] بزنيد [تا زنده شود] اين گونه خدا مردگان را زنده میكند و آيات خود را به شما مینماياند باشد كه بينديشيد
﴿74﴾ سپس دلهای شما بعد از اين [واقعه] سخت گرديد همانند سنگ يا سختتر از آن چرا كه از برخی سنگها جويهايی بيرون میزند و پارهای از آنها میشكافد و آب از آن خارج میشود و برخی از آنها از بيم خدا فرو میريزد و خدا از آنچه میكنيد غافل نيست
﴿75﴾ آيا طمع داريد كه [اينان] به شما ايمان بياورند با آنكه گروهی از آنان سخنان خدا را میشنيدند سپس آن را بعد از فهميدنش تحريف میكردند و خودشان هم میدانستند
﴿76﴾ و [همين يهوديان] چون با كسانی كه ايمان آوردهاند برخورد كنند میگويند ما ايمان آوردهايم و وقتی با همديگر خلوت میكنند میگويند چرا از آنچه خداوند بر شما گشوده است برای آنان حكايت میكنيد تا آنان به [استناد] آن پيش پروردگارتان بر ضد شما استدلال كنند آيا فكر نمیكنيد
﴿77﴾ آيا نمیدانند كه خداوند آنچه را پوشيده میدارند و آنچه را آشكار میكنند میداند
﴿78﴾ و [بعضی] از آنان بیسوادانی هستند كه كتاب [خدا] را جز خيالات خامی نمیدانند و فقط گمان میبرند
﴿79﴾ پس وای بر كسانی كه كتاب [تحريفشدهای] با دستهای خود مینويسند سپس میگويند اين از جانب خداست تا بدان بهای ناچيزی به دست آرند پس وای بر ايشان از آنچه دستهايشان نوشته و وای بر ايشان از آنچه [از اين راه] به دست میآورند
﴿80﴾ و گفتند جز روزهايی چند هرگز آتش به ما نخواهد رسيد بگو مگر پيمانی از خدا گرفتهايد كه خدا پيمان خود را هرگز خلاف نخواهد كرد يا آنچه را نمیدانيد به دروغ به خدا نسبت میدهيد
﴿81﴾ آری كسی كه بدی به دست آورد و گناهش او را در ميان گيرد پس چنين كسانی اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود
﴿82﴾ و كسانی كه ايمان آورده و كارهای شايسته كردهاند آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند ماند
﴿83﴾ و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه جز خدا را نپرستيد و به پدر و مادر و خويشان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد و نماز را به پا داريد و زكات را بدهيد آنگاه جز اندكی از شما [همگی] به حالت اعراض روی برتافتيد
﴿84﴾ و چون از شما پيمان محكم گرفتيم كه خون همديگر را مريزيد و يكديگر را از سرزمين خود بيرون نكنيد سپس [به اين پيمان] اقرار كرديد و خود گواهيد
﴿85﴾ [ولی] باز همين شما هستيد كه يكديگر را میكشيد و گروهی از خودتان را از ديارشان بيرون میرانيد و به گناه و تجاوز بر ضد آنان به يكديگر كمك میكنيد و اگر به اسارت پيش شما آيند به [دادن] فديه آنان را آزاد میكنيد با آنكه [نه تنها كشتن بلكه] بيرون كردن آنان بر شما حرام شده است آيا شما به پارهای از كتاب [تورات] ايمان میآوريد و به پارهای كفر میورزيد پس جزای هر كس از شما كه چنين كند جز خواری در زندگی دنيا چيزی نخواهد بود و روز رستاخيز ايشان را به سختترين عذابها باز برند و خداوند از آنچه میكنيد غافل نيست
﴿86﴾ همين كسانند كه زندگی دنيا را به [بهای] جهان ديگر خريدند پس نه عذاب آنان سبك گردد و نه ايشان ياری شوند
﴿87﴾ و همانا به موسی كتاب [تورات] را داديم و پس از او پيامبرانی را پشتسر هم فرستاديم و عيسی پسر مريم را معجزههای آشكار بخشيديم و او را با روح القدس تاييد كرديم پس چرا هر گاه پيامبری چيزی را كه خوشايند شما نبود برايتان آورد كبر ورزيديد گروهی را دروغگو خوانديد و گروهی را كشتيد
﴿88﴾ و گفتند دلهای ما در غلاف است [نه چنين نيست] بلكه خدا به سزای كفرشان لعنتشان كرده است پس آنان كه ايمان میآورند چه اندكشمارهاند
﴿89﴾ و هنگامی كه از جانب خداوند كتابی كه مؤيد آنچه نزد آنان است برايشان آمد و از ديرباز [در انتظارش] بر كسانی كه كافر شده بودند پيروزی میجستند ولی همين كه آنچه [كه اوصافش] را میشناختند برايشان آمد انكارش كردند پس لعنتخدا بر كافران باد
﴿90﴾ وه كه به چه بد بهايی خود را فروختند كه به آنچه خدا نازل كرده بود از سر رشك انكار آوردند كه چرا خداوند از فضل خويش بر هر كس از بندگانش كه بخواهد [آياتی] فرو میفرستد پس به خشمی بر خشم ديگر گرفتار آمدند و برای كافران عذابی خفتآور است
﴿91﴾ و چون به آنان گفته شود به آنچه خدا نازل كرده ايمان آوريد میگويند ما به آنچه بر [پيامبر] خودمان نازل شده ايمان میآوريم و غير آن را با آنكه [كاملا] حق و مؤيد همان چيزی است كه با آنان است انكار میكنند بگو اگر مؤمن بوديد پس چرا پيش از اين پيامبران خدا را میكشتيد
﴿92﴾ و قطعا موسی برای شما معجزات آشكاری آورد سپس آن گوساله را در غياب وی [به خدايی] گرفتيد و ستمكار شديد
﴿93﴾ و آنگاه كه از شما پيمان محكم گرفتيم و [كوه] طور را بر فراز شما برافراشتيم [و گفتيم] آنچه را به شما دادهايم به جد و جهد بگيريد و [به دستورهای آن] گوش فرا دهيد گفتند شنيديم و نافرمانی كرديم و بر اثر كفرشان [مهر] گوساله در دلشان سرشته شد بگو اگر مؤمنيد [بدانيد كه] ايمانتان شما را به بد چيزی وامیدارد
﴿94﴾ بگو اگر در نزد خدا سرای بازپسين يكسر به شما اختصاص دارد نه ديگر مردم پس اگر راست میگوييد آرزوی مرگ كنيد
﴿95﴾ ولی به سبب كارهايی كه از پيش كردهاند هرگز آن را آرزو نخواهند كرد و خدا به [حال] ستمگران داناست
﴿96﴾ و آنان را مسلما آزمندترين مردم به زندگی و [حتی حريصتر] از كسانی كه شرك میورزند خواهی يافت هر يك از ايشان آرزو دارد كه كاش هزار سال عمر كند با آنكه اگر چنين عمری هم به او داده شود وی را از عذاب دور نتواند داشت و خدا بر آنچه میكنند بيناست
﴿97﴾ بگو كسی كه دشمن جبرئيل است [در واقع دشمن خداست] چرا كه او به فرمان خدا قرآن را بر قلبت نازل كرده است در حالی كه مؤيد [كتابهای آسمانی] پيش از آن و هدايت و بشارتی برای مؤمنان است
﴿98﴾ هر كه دشمن خدا و فرشتگان و فرستادگان او و جبرئيل و ميكائيل است [بداند كه] خدا يقينا دشمن كافران است
﴿99﴾ و همانا بر تو آياتی روشن فرو فرستاديم و جز فاسقان [كسی] آنها را انكار نمیكند
﴿100﴾ و مگر نه اين بود كه [يهود] هر گاه پيمانی بستند گروهی از ايشان آن را دور افكندند بلكه [حقيقت اين است كه] بيشترشان ايمان نمیآورند
﴿101﴾ و آنگاه كه فرستادهای از جانب خداوند برايشان آمد كه آنچه را با آنان بود تصديق میداشت گروهی از اهل كتاب كتاب خدا را پشتسر افكندند چنانكه گويی [از آن هيچ] نمیدانند
﴿102﴾ و آنچه را كه شيطان[صفت]ها در سلطنتسليمان خوانده [و درس گرفته] بودند پيروی كردند و سليمان كفر نورزيد ليكن آن شيطان[صفت]ها به كفر گراييدند كه به مردم سحر میآموختند و [نيز از] آنچه بر آن دو فرشته هاروت و ماروت در بابل فرو فرستاده شده بود [پيروی كردند] با اينكه آن دو [فرشته] هيچ كس را تعليم [سحر] نمیكردند مگر آنكه [قبلا به او] میگفتند ما [وسيله] آزمايشی [برای شما] هستيم پس زنهار كافر نشوی و[لی] آنها از آن دو [فرشته] چيزهايی میآموختند كه به وسيله آن ميان مرد و همسرش جدايی بيفكنند هر چند بدون فرمان خدا نمیتوانستند به وسيله آن به احدی زيان برسانند و [خلاصه] چيزی میآموختند كه برايشان زيان داشت و سودی بديشان نمیرسانيد و قطعا [يهوديان] دريافته بودند كه هر كس خريدار اين [متاع] باشد در آخرت بهرهای ندارد وه كه چه بد بود آنچه به جان خريدنداگر میدانستند
﴿103﴾ اگر آنها گرويده و پرهيزگاری كرده بودند قطعا پاداشی [كه] از جانب خدا [میيافتند] بهتر بوداگر میدانستند
﴿104﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد نگوييد راعنا و بگوييد انظرنا و [اين توصيه را] بشنويد و [گر نه] كافران را عذابی دردناك است
﴿105﴾ نه كسانی كه از اهل كتاب كافر شدهاند و نه مشركان [هيچ كدام] دوست نمیدارند خيری از جانب پروردگارتان بر شما فرود آيد با آنكه خدا هر كه را خواهد به رحمتخود اختصاص دهد و خدا دارای فزونبخشی عظيم است
﴿106﴾ هر حكمی را نسخ كنيم يا آن را به [دست] فراموشی بسپاريم بهتر از آن يا مانندش را میآوريم مگر ندانستی كه خدا بر هر كاری تواناست
﴿107﴾ مگر ندانستی كه فرمانروايی آسمانها و زمين از آن خداست و شما جز خدا سرور و ياوری نداريد
﴿108﴾ آيا میخواهيد از پيامبر خود همان را بخواهيد كه قبلا از موسی خواسته شد و هر كس كفر را با ايمان عوض كند مسلما از راه درست گمراه شده است
﴿109﴾ بسياری از اهل كتاب پس از اينكه حق برايشان آشكار شد از روی حسدی كه در وجودشان بود آرزو میكردند كه شما را بعد از ايمانتان كافر گردانند پس عفو كنيد و درگذريد تا خدا فرمان خويش را بياورد كه خدا بر هر كاری تواناست
﴿110﴾ و نماز را به پا داريد و زكات را بدهيد و هر گونه نيكی كه برای خويش از پيش فرستيد آن را نزد خدا باز خواهيد يافت آری خدا به آنچه میكنيد بيناست
﴿111﴾ و گفتند هرگز كسی به بهشت درنيايد مگر آنكه يهودی يا ترسا باشد اين آرزوهای [واهی] ايشان است بگو اگر راست میگوييد دليل خود را بياوريد
﴿112﴾ آری هر كس كه خود را با تمام وجود به خدا تسليم كند و نيكوكار باشد پس مزد وی پيش پروردگار اوست و بيمی بر آنان نيست و غمگين نخواهند شد
﴿113﴾ و يهوديان گفتند ترسايان بر حق نيستند و ترسايان گفتند يهوديان بر حق نيستند با آنكه آنان كتاب [آسمانی] را میخوانند افراد نادان نيز [سخنی] همانند گفته ايشان گفتند پس خداوند روز رستاخيز در آنچه با هم اختلاف میكردند ميان آنان داوری خواهد كرد
﴿114﴾ و كيست بيدادگرتر از آن كس كه نگذارد در مساجد خدا نام وی برده شود و در ويرانی آنها بكوشد آنان حق ندارند جز ترسانلرزان در آن [مسجد]ها درآيند در اين دنيا ايشان را خواری و در آخرت عذابی بزرگ است
﴿115﴾ و مشرق و مغرب از آن خداست پس به هر سو رو كنيد آنجا روی [به] خداست آری خدا گشايشگر داناست
﴿116﴾ و گفتند خداوند فرزندی برای خود اختيار كرده است او منزه است بلكه هر چه در آسمانها و زمين است از آن اوست [و] همه فرمانپذير اويند
﴿117﴾ [او] پديد آورنده آسمانها و زمين [است] و چون به كاری اراده فرمايد فقط میگويد [موجود] باش پس [فورا موجود] میشود
﴿118﴾ افراد نادان گفتند چرا خدا با ما سخن نمیگويد يا برای ما معجزهای نمیآيد كسانی كه پيش از اينان بودند [نيز] مثل همين گفته ايشان را میگفتند دلها [و افكار]شان به هم میماند ما نشانهها[ی خود] را برای گروهی كه يقين دارند نيك روشن گردانيدهايم
﴿119﴾ ما تو را بحق فرستاديم تا بشارتگر و بيمدهنده باشی و [لی] درباره دوزخيان از تو پرسشی نخواهد شد
﴿120﴾ و هرگز يهوديان و ترسايان از تو راضی نمیشوند مگر آنكه از كيش آنان پيروی كنی بگو در حقيقت تنها هدايتخداست كه هدايت [واقعی] است و چنانچه پس از آن علمی كه تو را حاصل شد باز از هوسهای آنان پيروی كنی در برابر خدا سرور و ياوری نخواهی داشت
﴿121﴾ كسانی كه كتاب [آسمانی] به آنان دادهايم [و] آن را چنانكه بايد میخوانند ايشانند كه بدان ايمان دارند و[لی] كسانی كه بدان كفر ورزند همانانند كه زيانكارانند
﴿122﴾ ای فرزندان اسرائيل نعمتم را كه بر شما ارزانی داشتم و اينكه شما را بر جهانيان برتری دادم ياد كنيد
﴿123﴾ و بترسيد از روزی كه هيچ كس چيزی [از عذاب خدا] را از كسی دفع نمیكند و نه بدل و بلاگردانی از وی پذيرفته شود و نه او را ميانجيگری سودمند افتد و نه ياری شوند
﴿124﴾ و چون ابراهيم را پروردگارش با كلماتی بيازمود و وی آن همه را به انجام رسانيد [خدا به او] فرمود من تو را پيشوای مردم قرار دادم [ابراهيم] پرسيد از دودمانم [چطور] فرمود پيمان من به بيدادگران نمیرسد
﴿125﴾ و چون خانه [كعبه] را برای مردم محل اجتماع و [جای] امنی قرار داديم [و فرموديم] در مقام ابراهيم نمازگاهی برای خود اختيار كنيد و به ابراهيم و اسماعيل فرمان داديم كه خانه مرا برای طوافكنندگان و معتكفان و ركوع و سجودكنندگان پاكيزه كنيد
﴿126﴾ و چون ابراهيم گفت پروردگارا اين [سرزمين] را شهری امن گردان و مردمش را هر كس از آنان كه به خدا و روز بازپسين ايمان بياورد از فرآوردهها روزی بخش فرمود و[لی] هر كس كفر بورزد اندكی برخوردارش میكنم سپس او را با خواری به سوی عذاب آتش [دوزخ] میكشانم و چه بد سرانجامی است
﴿127﴾ و هنگامی كه ابراهيم و اسماعيل پايههای خانه [كعبه] را بالا میبردند [میگفتند] ای پروردگار ما از ما بپذير كه در حقيقت تو شنوای دانايی
﴿128﴾ پروردگارا ما را تسليم [فرمان] خود قرار ده و از نسل ما امتی فرمانبردار خود [پديد آر] و آداب دينی ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشای كه تويی توبهپذير مهربان
﴿129﴾ پروردگارا در ميان آنان فرستادهای از خودشان برانگيز تا آيات تو را بر آنان بخواند و كتاب و حكمت به آنان بياموزد و پاكيزهشان كند زيرا كه تو خود شكستناپذير حكيمی
﴿130﴾ و چه كسی جز آنكه به سبكمغزی گرايد از آيين ابراهيم روی برمیتابد و ما او را در اين دنيا برگزيديم و البته در آخرت [نيز] از شايستگان خواهد بود
﴿131﴾ هنگامی كه پروردگارش به او فرمود تسليم شو گفت به پروردگار جهانيان تسليم شدم
﴿132﴾ و ابراهيم و يعقوب پسران خود را به همان [آيين] سفارش كردند [و هر دو در وصيتشان چنين گفتند] ای پسران من خداوند برای شما اين دين را برگزيد پس البته نبايد جز مسلمان بميريد
﴿133﴾ آيا وقتی كه يعقوب را مرگ فرا رسيد حاضر بوديد هنگامی كه به پسران خود گفت پس از من چه را خواهيد پرستيد گفتند معبود تو و معبود پدرانت ابراهيم و اسماعيل و اسحاق معبودی يگانه را میپرستيم و در برابر او تسليم هستيم
﴿134﴾ آن جماعت را روزگار به سر آمد دستاورد آنان برای آنان و دستاورد شما برای شماست و از آنچه آنان میكردهاند شما بازخواست نخواهيد شد
﴿135﴾ و [اهل كتاب] گفتند يهودی يا مسيحی باشيد تا هدايتيابيد بگو نه بلكه [بر] آيين ابراهيم حقگرا [هستم] و وی از مشركان نبود
﴿136﴾ بگوييد ما به خدا و به آنچه بر ما نازل شده و به آنچه بر ابراهيم و اسحاق و يعقوب و اسباط نازل آمده و به آنچه به موسی و عيسی داده شده و به آنچه به همه پيامبران از سوی پروردگارشان داده شده ايمان آوردهايم ميان هيچ يك از ايشان فرق نمیگذاريم و در برابر او تسليم هستيم
﴿137﴾ پس اگر آنان [هم] به آنچه شما بدان ايمان آوردهايد ايمان آوردند قطعا هدايتشدهاند ولی اگر روی برتافتند جز اين نيست كه سر ستيز [و جدايی ] دارند و به زودی خداوند [شر] آنان را از تو كفايتخواهد كرد كه او شنوای داناست
﴿138﴾ اين است نگارگری الهی و كيستخوشنگارتر از خدا و ما او را پرستندگانيم
﴿139﴾ بگو آيا درباره خدا با ما بحث و گفتگو میكنيد با آنكه او پروردگار ما و پروردگار شماست و كردارهای ما از آن ما و كردارهای شما از آن شماست و ما برای او اخلاص میورزيم
﴿140﴾ يا میگوييد ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط [دوازدهگانه] يهودی يا نصرانی بودهاند بگو آيا شما بهتر میدانيد يا خدا و كيستستمكارتر از آن كس كه شهادتی از خدا را در نزد خويش پوشيده دارد و خدا از آنچه میكنيد غافل نيست
﴿141﴾ آن جماعت را روزگار سپری شد برای ايشان است آنچه به دست آوردهاند و برای شماست آنچه به دست آوردهايد و از آنچه آنان میكردهاند شما بازخواست نخواهيد شد
﴿142﴾ به زودی مردم كم خرد خواهند گفت چه چيز آنان را از قبلهای كه بر آن بودند رويگردان كرد بگو مشرق و مغرب از آن خداست هر كه را خواهد به راه راست هدايت میكند
﴿143﴾ و بدين گونه شما را امتی ميانه قرار داديم تا بر مردم گواه باشيد و پيامبر بر شما گواه باشد و قبلهای را كه [چندی] بر آن بودی مقرر نكرديم جز برای آنكه كسی را كه از پيامبر پيروی میكند از آن كس كه از عقيده خود برمیگردد بازشناسيم هر چند [اين كار] جز بر كسانی كه خدا هدايت[شان] كرده سخت گران بود و خدا بر آن نبود كه ايمان شما را ضايع گرداند زيرا خدا [نسبت] به مردم دلسوز و مهربان است
﴿144﴾ ما [به هر سو] گردانيدن رويت در آسمان را نيك میبينيم پس [باش تا] تو را به قبلهای كه بدان خشنود شوی برگردانيم پس روی خود را به سوی مسجدالحرام كن و هر جا بوديد روی خود را به سوی آن بگردانيد در حقيقت اهل كتاب نيك میدانند كه اين [تغيير قبله] از جانب پروردگارشان [بجا و] درست است و خدا از آنچه میكنند غافل نيست
﴿145﴾ و اگر هر گونه معجزهای برای اهل كتاب بياوری [باز] قبله تو را پيروی نمیكنند و تو [نيز] پيرو قبله آنان نيستی و خود آنان پيرو قبله يكديگر نيستند و پس از علمی كه تو را [حاصل] آمده اگر از هوسهای ايشان پيروی كنی در آن صورت جدا از ستمكاران خواهی بود
﴿146﴾ كسانی كه به ايشان كتاب [آسمانی] دادهايم همان گونه كه پسران خود را میشناسند او [=محمد] را میشناسند و مسلما گروهی از ايشان حقيقت را نهفته میدارند و خودشان [هم] میدانند
﴿147﴾ حق از جانب پروردگار توست پس مبادا از ترديدكنندگان باشی
﴿148﴾ و برای هر كسی قبلهای است كه وی روی خود را به آن [سوی] میگرداند پس در كارهای نيك بر يكديگر پيشی گيريد هر كجا كه باشيد خداوند همگی شما را [به سوی خود باز] میآورد در حقيقتخدا بر همه چيز تواناست
﴿149﴾ و از هر كجا بيرون آمدی روی خود را به سوی مسجدالحرام بگردان و البته اين [فرمان] حق است و از جانب پروردگار تو است و خداوند از آنچه میكنيد غافل نيست
﴿150﴾ و از هر كجا بيرون آمدی [به هنگام نماز] روی خود را به سمت مسجدالحرام بگردان و هر كجا بوديد رويهای خود را به سوی آن بگردانيد تا برای مردم غير از ستمگرانشان بر شما حجتی نباشد پس از آنان نترسيد و از من بترسيد تا نعمتخود را بر شما كامل گردانم و باشد كه هدايتشويد
﴿151﴾ همان طور كه در ميان شما فرستادهای از خودتان روانه كرديم [كه] آيات ما را بر شما میخواند و شما را پاك میگرداند و به شما كتاب و حكمت میآموزد و آنچه را نمیدانستيد به شما ياد میدهد
﴿152﴾ پس مرا ياد كنيد [تا] شما را ياد كنم و شكرانهام را به جای آريد و با من ناسپاسی نكنيد
﴿153﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد از شكيبايی و نماز ياری جوييد زيرا خدا با شكيبايان است
﴿154﴾ و كسانی را كه در راه خدا كشته میشوند مرده نخوانيد بلكه زندهاند ولی شما نمیدانيد
﴿155﴾ و قطعا شما را به چيزی از [قبيل] ترس و گرسنگی و كاهشی در اموال و جانها و محصولات میآزماييم و مژده ده شكيبايان را
﴿156﴾ [همان] كسانی كه چون مصيبتی به آنان برسد میگويند ما از آن خدا هستيم و به سوی او باز میگرديم
﴿157﴾ بر ايشان درودها و رحمتی از پروردگارشان [باد] و راهيافتگان [هم] خود ايشانند
﴿158﴾ در حقيقت صفا و مروه از شعاير خداست [كه يادآور اوست] پس هر كه خانه [خدا] را حج كند يا عمره گزارد بر او گناهی نيست كه ميان آن دو سعی به جای آورد و هر كه افزون بر فريضه كار نيكی كند خدا حق شناس و داناست
﴿159﴾ كسانی كه نشانههای روشن و رهنمودی را كه فرو فرستادهايم بعد از آنكه آن را برای مردم در كتاب توضيح دادهايم نهفته میدارند آنان را خدا لعنت میكند و لعنتكنندگان لعنتشان میكنند
﴿160﴾ مگر كسانی كه توبه كردند و [خود را] اصلاح نمودند و [حقيقت را] آشكار كردند پس بر آنان خواهم بخشود و من توبهپذير مهربانم
﴿161﴾ كسانی كه كافر شدند و در حال كفر مردند لعنتخدا و فرشتگان و تمام مردم بر آنان باد
﴿162﴾ در آن [لعنت] جاودانه بمانند نه عذابشان كاسته گردد و نه مهلتيابند
﴿163﴾ و معبود شما معبود يگانهای است كه جز او هيچ معبودی نيست [و اوست] بخشايشگر مهربان
﴿164﴾ راستی كه در آفرينش آسمانها و زمين و در پی يكديگر آمدن شب و روز و كشتيهايی كه در دريا روانند با آنچه به مردم سود میرساند و [همچنين] آبی كه خدا از آسمان فرو فرستاده و با آن زمين را پس از مردنش زنده گردانيده و در آن هر گونه جنبندهای پراكنده كرده و [نيز در] گردانيدن بادها و ابری كه ميان آسمان و زمين آرميده است برای گروهی كه میانديشند واقعا نشانههايی [گويا] وجود دارد
﴿165﴾ و برخی از مردم در برابر خدا همانندهايی [برای او] برمیگزينند و آنها را چون دوستی خدا دوست میدارند ولی كسانی كه ايمان آوردهاند به خدا محبت بيشتری دارند كسانی كه [با برگزيدن بتها به خود] ستم نمودهاند اگر میدانستند هنگامی كه عذاب را مشاهده كنند تمام نيرو[ها] از آن خداست و خدا سختكيفر است
﴿166﴾ آنگاه كه پيشوايان از پيروان بيزاری جويند و عذاب را مشاهده كنند و ميانشان پيوندها بريده گردد
﴿167﴾ و پيروان میگويند كاش برای ما بازگشتی بود تا همان گونه كه [آنان] از ما بيزاری جستند [ما نيز] از آنان بيزاری میجستيم اين گونه خداوند كارهايشان را كه بر آنان مايه حسرتهاست به ايشان مینماياند و از آتش بيرونآمدنی نيستند
﴿168﴾ ای مردم از آنچه در زمين استحلال و پاكيزه را بخوريد و از گامهای شيطان پيروی مكنيد كه او دشمن آشكار شماست
﴿169﴾ [او] شما را فقط به بدی و زشتی فرمان میدهد و [وامیدارد] تا بر خدا چيزی را كه نمیدانيد بربنديد
﴿170﴾ و چون به آنان گفته شود از آنچه خدا نازل كرده است پيروی كنيد میگويند نه بلكه از چيزی كه پدران خود را بر آن يافتهايم پيروی میكنيم آيا هر چند پدرانشان چيزی را درك نمیكرده و به راه صواب نمیرفتهاند [باز هم در خور پيروی هستند]
﴿171﴾ و مثل [دعوتكننده] كافران چون مثل كسی است كه حيوانی را كه جز صدا و ندايی [مبهم چيزی] نمیشنود بانگ میزند [آری] كرند لالند كورند [و] درنمیيابند
﴿172﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد از نعمتهای پاكيزهای كه روزی شما كردهايم بخوريد و اگر تنها او را میپرستيد خدا را شكر كنيد
﴿173﴾ [خداوند] تنها مردار و خون و گوشتخوك و آنچه را كه [هنگام سر بريدن] نام غير خدا بر آن برده شده بر شما حرام گردانيده است [ولی] كسی كه [برای حفظ جان خود به خوردن آنها] ناچار شود در صورتی كه ستمگر و متجاوز نباشد بر او گناهی نيست زيرا خدا آمرزنده و مهربان است
﴿174﴾ كسانی كه آنچه را خداوند از كتاب نازل كرده پنهان میدارند و بدان بهای ناچيزی به دست میآورند آنان جز آتش در شكمهای خويش فرو نبرند و خدا روز قيامت با ايشان سخن نخواهد گفت و پاكشان نخواهد كرد و عذابی دردناك خواهند داشت
﴿175﴾ آنان همان كسانی هستند كه گمراهی را به [بهای] هدايت و عذاب را به [ازای] آمرزش خريدند پس به راستی چه اندازه بايد بر آتش شكيبا باشند
﴿176﴾ چرا كه خداوند كتاب [تورات] را به حق نازل كرده است و كسانی كه در باره كتاب [خدا] با يكديگر به اختلاف پرداختند در ستيزهای دور و درازند
﴿177﴾ نيكوكاری آن نيست كه روی خود را به سوی مشرق و [يا] مغرب بگردانيد بلكه نيكی آن است كه كسی به خدا و روز بازپسين و فرشتگان و كتاب [آسمانی] و پيامبران ايمان آورد و مال [خود] را با وجود دوست داشتنش به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و در راهماندگان و گدايان و در [راه آزاد كردن] بندگان بدهد و نماز را برپای دارد و زكات را بدهد و آنان كه چون عهد بندند به عهد خود وفادارانند و در سختی و زيان و به هنگام جنگ شكيبايانند آنانند كسانی كه راست گفتهاند و آنان همان پرهيزگارانند
﴿178﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد در باره كشتگان بر شما [حق] قصاص مقرر شده آزاد عوض آزاد و بنده عوض بنده و زن عوض زن و هر كس كه از جانب برادر [دينی]اش [يعنی ولی مقتول] چيزی [از حق قصاص] به او گذشتشود [بايد از گذشت ولی مقتول] به طور پسنديده پيروی كند و با [رعايت] احسان [خونبها را] به او بپردازد اين [حكم] تخفيف و رحمتی از پروردگار شماست پس هر كس بعد از آن از اندازه درگذرد وی را عذابی دردناك است
﴿179﴾ و ای خردمندان شما را در قصاص زندگانی است باشد كه به تقوا گراييد
﴿180﴾ بر شما مقرر شده است كه چون يكی از شما را مرگ فرا رسد اگر مالی بر جای گذارد برای پدر و مادر و خويشاوندان [خود] به طور پسنديده وصيت كند [اين كار] حقی است بر پرهيزگاران
﴿181﴾ پس هر كس آن [وصيت] را بعد از شنيدنش تغيير دهد گناهش تنها بر [گردن] كسانی است كه آن را تغيير میدهند آری خدا شنوای داناست
﴿182﴾ ولی كسی كه از انحراف [و تمايل بيجای] وصيتكنندهای [نسبت به ورثهاش] يا از گناه او [در وصيت به كار خلاف] بيم داشته باشد و ميانشان را سازش دهد بر او گناهی نيست كه خدا آمرزنده مهربان است
﴿183﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانی كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگاری كنيد
﴿184﴾ [روزه در] روزهای معدودی [بر شما مقرر شده است] [ولی] هر كس از شما بيمار يا در سفر باشد [به همان شماره] تعدادی از روزهای ديگر [را روزه بدارد] و بر كسانی كه [روزه] طاقتفرساست كفارهای است كه خوراك دادن به بينوايی است و هر كس به ميل خود بيشتر نيكی كند پس آن برای او بهتر است و اگر بدانيد روزه گرفتن برای شما بهتر است
﴿185﴾ ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابی ] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد و كسی كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن] تعدادی از روزهای ديگر [را روزه بدارد] خدا برای شما آسانی میخواهد و برای شما دشواری نمیخواهد تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگی بستاييد و باشد كه شكرگزاری كنيد
﴿186﴾ و هرگاه بندگان من از تو در باره من بپرسند [بگو] من نزديكم و دعای دعاكننده را به هنگامی كه مرا بخواند اجابت میكنم پس [آنان] بايد فرمان مرا گردن نهند و به من ايمان آورند باشد كه راه يابند
﴿187﴾ در شبهای روزه همخوابگی با زنانتان بر شما حلال گرديده است آنان برای شما لباسی هستند و شما برای آنان لباسی هستيد خدا میدانست كه شما با خودتان ناراستی میكرديد پس توبه شما را پذيرفت و از شما درگذشت پس اكنون [در شبهای ماه رمضان میتوانيد] با آنان همخوابگی كنيد و آنچه را خدا برای شما مقرر داشته طلب كنيد و بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد بامداد از رشته سياه [شب] بر شما نمودار شود سپس روزه را تا [فرا رسيدن] شب به اتمام رسانيد و در حالی كه در مساجد معتكف هستيد [با زنان] درنياميزيد اين استحدود احكام الهی پس [زنهار به قصد گناه] بدان نزديك نشويد اين گونه خداوند آيات خود را برای مردم بيان میكند باشد كه پروا پيشه كنند
﴿188﴾ و اموالتان را ميان خودتان به ناروا مخوريد و [به عنوان رشوه قسمتی از] آن را به قضات مدهيد تا بخشی از اموال مردم را به گناه بخوريد در حالی كه خودتان [هم خوب] میدانيد
﴿189﴾ در باره [حكمت] هلالها[ی ماه] از تو میپرسند بگو آنها [شاخص] گاهشماری برای مردم و [موسم] حجاند و نيكی آن نيست كه از پشتخانهها درآييد بلكه نيكی آن است كه كسی تقوا پيشه كند و به خانهها از در [ورودی] آنها درآييد و از خدا بترسيد باشد كه رستگار گرديد
﴿190﴾ و در راه خدا با كسانی كه با شما میجنگند بجنگيد ولی از اندازه درنگذريد زيرا خداوند تجاوزكاران را دوست نمیدارد
﴿191﴾ و هر كجا بر ايشان دستيافتيد آنان را بكشيد و همان گونه كه شما را بيرون راندند آنان را بيرون برانيد [چرا كه] فتنه [=شرك] از قتل بدتر است [با اين همه] در كنار مسجد الحرام با آنان جنگ مكنيد مگر آنكه با شما در آن جا به جنگ درآيند پس اگر با شما جنگيدند آنان را بكشيد كه كيفر كافران چنين است
﴿192﴾ و اگر بازايستادند البته خدا آمرزنده مهربان است
﴿193﴾ با آنان بجنگيد تا ديگر فتنهای نباشد و دين مخصوص خدا شود پس اگر دست برداشتند تجاوز جز بر ستمكاران روا نيست
﴿194﴾ اين ماه حرام در برابر آن ماه حرام است و [هتك] حرمتها قصاص دارد پس هر كس بر شما تعدی كرد همان گونه كه بر شما تعدی كرده بر او تعدی كنيد و از خدا پروا بداريد و بدانيد كه خدا با تقواپيشگان است
﴿195﴾ و در راه خدا انفاق كنيد و خود را با دستخود به هلاكت ميفكنيد و نيكی كنيد كه خدا نيكوكاران را دوست میدارد
﴿196﴾ و برای خدا حج و عمره را به پايان رسانيد و اگر [به علت موانعی] بازداشته شديد آنچه از قربانی ميسر است [قربانی كنيد] و تا قربانی به قربانگاه نرسيده سر خود را متراشيد و هر كس از شما بيمار باشد يا در سر ناراحتيی داشته باشد [و ناچار شود در احرام سر بتراشد] به كفاره [آن بايد] روزهای بدارد يا صدقهای دهد يا قربانيی بكند و چون ايمنی يافتيد پس هر كس از [اعمال] عمره به حج پرداخت [بايد] آنچه از قربانی ميسر است [قربانی كند] و آن كس كه [قربانی] نيافت [بايد] در هنگام حجسه روز روزه [بدارد] و چون برگشتيد هفت [روز ديگر روزه بداريد] اين ده [روز] تمام است اين [حج تمتع] برای كسی است كه اهل مسجد الحرام [=مكه] نباشد و از خدا بترسيد و بدانيد كه خدا سختكيفر است
﴿197﴾ حج در ماههای معينی است پس هر كس در اين [ماه]ها حج را [برخود] واجب گرداند [بداند كه] در اثنای حج همبستری و گناه و جدال [روا] نيست و هر كار نيكی انجام میدهيد خدا آن را میداند و برای خود توشه برگيريد كه در حقيقت بهترين توشه پرهيزگاری است و ای خردمندان از من پروا كنيد
﴿198﴾ بر شما گناهی نيست كه [در سفر حج] از فضل پروردگارتان [روزی خويش] بجوييد پس چون از عرفات كوچ نموديد خدا را در مشعر الحرام ياد كنيد و يادش كنيد كه شما را كه پيشتر از بيراهان بوديد فرا راه آورد
﴿199﴾ پس از همان جا كه [انبوه] مردم روانه میشوند شما نيز روانه شويد و از خداوند آمرزش خواهيد كه خدا آمرزنده مهربان است
﴿200﴾ و چون آداب ويژه حجخود را به جای آورديد همان گونه كه پدران خود را به ياد میآوريد يا با يادكردنی بيشتر خدا را به ياد آوريد و از مردم كسی است كه میگويد پروردگارا به ما در همين دنيا عطا كن و حال آنكه برای او در آخرت نصيبی نيست
﴿201﴾ و برخی از آنان میگويند پروردگارا در اين دنيا به ما نيكی و در آخرت [نيز] نيكی عطا كن و ما را از عذاب آتش [دور] نگه دار
﴿202﴾ آنانند كه از دستاوردشان بهرهای خواهند داشت و خدا زودشمار است
﴿203﴾ و خدا را در روزهايی معين ياد كنيد پس هر كس شتاب كند [و اعمال را] در دو روز [انجام دهد] گناهی بر او نيست و هر كه تاخير كند [و اعمال را در سه روز انجام دهد] گناهی بر او نيست [اين اختيار] برای كسی است كه [از محرمات] پرهيز كرده باشد و از خدا پروا كنيد و بدانيد كه شما را به سوی او گرد خواهد آورد
﴿204﴾ و از ميان مردم كسی است كه در زندگی اين دنيا سخنش تو را به تعجب وامیدارد و خدا را بر آنچه در دل دارد گواه میگيرد و حال آنكه او سختترين دشمنان است
﴿205﴾ و چون برگردد [يا رياستی يابد] كوشش میكند كه در زمين فساد نمايد و كشت و نسل را نابود سازد و خداوند تباهكاری را دوست ندارد
﴿206﴾ و چون به او گفته شود از خدا پروا كن نخوت وی را به گناه كشاند پس جهنم برای او بس است و چه بد بستری است
﴿207﴾ و از ميان مردم كسی است كه جان خود را برای طلب خشنودی خدا میفروشد و خدا نسبت به [اين] بندگان مهربان است
﴿208﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد همگی به اطاعت [خدا] درآييد و گامهای شيطان را دنبال مكنيد كه او برای شما دشمنی آشكار است
﴿209﴾ و اگر پس از آنكه برای شما دلايل آشكار آمد دستخوش لغزش شديد بدانيد كه خداوند توانای حكيم است
﴿210﴾ مگر انتظار آنان غير از اين است كه خدا و فرشتگان در [زير] سايبانهايی از ابر سپيد به سوی آنان بيايند و كار [داوری] يكسره شود و كارها به سوی خدا بازگردانده میشود
﴿211﴾ از فرزندان اسرائيل بپرس چه بسيار نشانههای روشنی به آنان داديم و هر كس نعمتخدا را پس از آنكه برای او آمد [به كفران] بدل كند خدا سختكيفر است
﴿212﴾ زندگی دنيا در چشم كافران آراسته شده است و مؤمنان را ريشخند میكنند و [حال آنكه] كسانی كه تقواپيشه بودهاند در روز رستاخيز از آنان برترند و خدا به هر كه بخواهد بیشمار روزی میدهد
﴿213﴾ مردم امتی يگانه بودند پس خداوند پيامبران را نويدآور و بيمدهنده برانگيخت و با آنان كتاب [خود] را بحق فرو فرستاد تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند داوری كند و جز كسانی كه [كتاب] به آنان داده شد پس از آنكه دلايل روشن برای آنان آمد به خاطر ستم [و حسدی] كه ميانشان بود [هيچ كس] در آن اختلاف نكرد پس خداوند آنان را كه ايمان آورده بودند به توفيق خويش به حقيقت آنچه كه در آن اختلاف داشتند هدايت كرد و خدا هر كه را بخواهد به راه راست هدايت میكند
﴿214﴾ آيا پنداشتيد كه داخل بهشت میشويد و حال آنكه هنوز مانند آنچه بر [سر] پيشينيان شما آمد بر [سر] شما نيامده است آنان دچار سختی و زيان شدند و به [هول و] تكان درآمدند تا جايی كه پيامبر [خدا] و كسانی كه با وی ايمان آورده بودند گفتند پيروزی خدا كی خواهد بود هش دار كه پيروزی خدا نزديك است
﴿215﴾ از تو میپرسند چه چيزی انفاق كنند [و به چه كسی بدهند] بگو هر مالی انفاق كنيد به پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و مسكينان و به در راهمانده تعلق دارد و هر گونه نيكی كنيد البته خدا به آن داناست
﴿216﴾ بر شما كارزار واجب شده است در حالی كه برای شما ناگوار است و بسا چيزی را خوش نمیداريد و آن برای شما خوب است و بسا چيزی را دوست میداريد و آن برای شما بد است و خدا میداند و شما نمیدانيد
﴿217﴾ از تو در باره ماهی كه كارزار در آن حرام است میپرسند بگو كارزار در آن گناهی بزرگ و باز داشتن از راه خدا و كفر ورزيدن به او و باز داشتن از مسجدالحرام [=حج] و بيرون راندن اهل آن از آنجا نزد خدا [گناهی] بزرگتر و فتنه [=شرك] از كشتار بزرگتر است و آنان پيوسته با شما میجنگند تا اگر بتوانند شما را از دينتان برگردانند و كسانی از شما كه از دين خود برگردند و در حال كفر بميرند آنان كردارهايشان در دنيا و آخرت تباه میشود و ايشان اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود
﴿218﴾ آنان كه ايمان آورده و كسانی كه هجرت كرده و راه خدا جهاد نمودهاند آنان به رحمتخدا اميدوارند خداوند آمرزنده مهربان است
﴿219﴾ در باره شراب و قمار از تو میپرسند بگو در آن دوگناهی بزرك و سودهايی برای مردم است و[لی] گناهشان از سودشان بزرگتر است و از تو میپرسند چه چيزی انفاق كنند بگو مازاد [بر نيازمندی خود] را اين گونه خداوند آيات [خود را] برای شما روشن میگرداند باشد كه در [كار] دنيا و آخرت بينديشيد
﴿220﴾ و در باره يتيمان از تو میپرسند بگو به صلاح آنان كار كردن بهتر است و اگر با آنان همزيستی كنيد برادران [دينی] شما هستند و خدا تباهكار را از درستكار بازمیشناسد و اگر خدا میخواست [در اين باره] شما را به دشواری میانداخت آری خداوند توانا و حكيم است
﴿221﴾ و با زنان مشرك ازدواج مكنيد تا ايمان بياورند قطعا كنيز با ايمان بهتر از زن مشرك است هر چند [زيبايی] او شما را به شگفت آورد و به مردان مشرك زن مدهيد تا ايمان بياورند قطعا برده با ايمان بهتر از مرد آزاد مشرك است هر چند شما را به شگفت آورد آنان [شما را] به سوی آتش فرا میخوانند و خدا به فرمان خود [شما را] به سوی بهشت و آمرزش میخواند و آيات خود را برای مردم روشن میگرداند باشد كه متذكر شوند
﴿222﴾ از تو در باره عادت ماهانه [زنان] میپرسند بگو آن رنجی است پس هنگام عادت ماهانه از [آميزش با] زنان كناره گيری كنيد و به آنان نزديك نشويد تا پاك شوند پس چون پاك شدند از همان جا كه خدا به شما فرمان داده است با آنان آميزش كنيد خداوند توبهكاران و پاكيزگان را دوست میدارد
﴿223﴾ زنان شما كشتزار شما هستند پس از هر جا [و هر گونه] كه خواهيد به كشتزار خود [در]آييد و آنها را برای خودتان مقدم داريد و از خدا پروا كنيد و بدانيد كه او را ديدار خواهيد كرد و مؤمنان را [به اين ديدار] مژده ده
﴿224﴾ و خدا را دستاويز سوگندهای خود قرار مدهيد تا [بدين بهانه] از نيكوكاری و پرهيزگاری و سازشدادن ميان مردم [باز ايستيد] و خدا شنوای داناست
﴿225﴾ خداوند شما را به سوگندهای لغوتان مؤاخذه نمیكند ولی شما را بدانچه دلهايتان [از روی عمد] فراهم آورده است مؤاخذه میكند و خدا آمرزنده بردبار است
﴿226﴾ برای كسانی كه به ترك همخوابگی با زنان خود سوگند میخورند [=ايلاء] چهار ماه انتظار [و مهلت] است پس اگر [به آشتی] بازآمدند خداوند آمرزنده مهربان است
﴿227﴾ و اگر آهنگ طلاق كردند در حقيقتخدا شنوای داناست
﴿228﴾ و زنان طلاق داده شده بايد مدت سه پاكی انتظار كشند و اگر به خدا و روز بازپسين ايمان دارند برای آنان روا نيست كه آنچه را خداوند در رحم آنان آفريده پوشيده دارند و شوهرانشان اگر سر آشتی دارند به بازآوردن آنان در اين [مدت] سزاوارترند و مانند همان [وظايفی] كه بر عهده زنان است به طور شايسته به نفع آنان [بر عهده مردان] است و مردان بر آنان درجه برتری دارند و خداوند توانا و حكيم است
﴿229﴾ طلاق [رجعی] دو بار است پس از آن يا [بايد زن را] بخوبی نگاه داشتن يا بشايستگی آزاد كردن و برای شما روا نيست كه از آنچه به آنان دادهايد چيزی بازستانيد مگر آنكه [طرفين] در به پا داشتن حدود خدا بيمناك باشند پس اگر بيم داريد كه آن دو حدود خدا را برپای نمیدارند در آنچه كه [زن برای آزاد كردن خود] فديه دهد گناهی بر ايشان نيست اين ستحدود احكام الهی پس از آن تجاوز مكنيد و كسانی كه از حدود احكام الهی تجاوز كنند آنان همان ستمكارانند
﴿230﴾ و اگر [شوهر برای بار سوم] او را طلاق گفت پس از آن ديگر [آن زن] برای او حلال نيست تا اينكه با شوهری غير از او ازدواج كند [و با او همخوابگی نمايد] پس اگر [شوهر دوم] وی را طلاق گفت اگر آن دو [همسر سابق] پندارند كه حدود خدا را برپا میدارند گناهی بر آن دو نيست كه به يكديگر بازگردند و اينها حدود احكام الهی است كه آن را برای قومی كه میدانند بيان میكند
﴿231﴾ و چون آنان را طلاق گفتيد و به پايان عده خويش رسيدند پس بخوبی نگاهشان داريد يا بخوبی آزادشان كنيد و[لی] آنان را برای [آزار و] زيان رساندن [به ايشان] نگاه مداريد تا [به حقوقشان] تعدی كنيد و هر كس چنين كند قطعا بر خود ستم نموده است و آيات خدا را به ريشخند مگيريد و نعمتخدا را بر خود و آنچه را كه از كتاب و حكمت بر شما نازل كرده و به [وسيله] آن به شما اندرز میدهد به ياد آوريد و از خدا پروا داشته باشيد و بدانيد كه خدا به هر چيزی داناست
﴿232﴾ و چون زنان را طلاق گفتيد و عده خود را به پايان رساندند آنان را از ازدواج با همسران [سابق] خود چنانچه بخوبی با يكديگر تراضی نمايند جلوگيری مكنيد هر كس از شما به خدا و روز بازپسين ايمان دارد به اين [دستورها] پند داده میشود [مراعات] اين امر برای شما پربركتتر و پاكيزهتر است و خدا میداند و شما نمیدانيد
﴿233﴾ و مادران [بايد] فرزندان خود را دو سال تمام شير دهند [اين حكم] برای كسی است كه بخواهد دوران شيرخوارگی را تكميل كند و خوراك و پوشاك آنان [=مادران] به طور شايسته بر عهده پدر است هيچ كس جز به قدر وسعش مكلف نمیشود هيچ مادری نبايد به سبب فرزندش زيان ببيند و هيچ پدری [نيز] نبايد به خاطر فرزندش [ضرر ببيند] و مانند همين [احكام] بر عهده وارث [نيز] هست پس اگر [پدر و مادر] بخواهند با رضايت و صوابديد يكديگر كودك را [زودتر] از شير بازگيرند گناهی بر آن دو نيست و اگر خواستيد برای فرزندان خود دايه بگيريد بر شما گناهی نيست به شرط آنكه چيزی را كه پرداخت آن را به عهده گرفتهايد به طور شايسته بپردازيد و از خدا پروا كنيد و بدانيد كه خداوند به آنچه انجام میدهيد بيناست
﴿234﴾ و كسانی از شما كه میميرند و همسرانی بر جای میگذارند [همسران] چهار ماه و ده روز انتظار میبرند پس هرگاه عده خود را به پايان رساندند در آنچه آنان به نحو پسنديده درباره خود انجام دهند گناهی بر شما نيست و خداوند به آنچه انجام میدهيد آگاه است
﴿235﴾ و در باره آنچه شما به طور سربسته از آنان [در عده وفات] خواستگاری كرده يا [آن را] در دل پوشيده داشتهايد بر شما گناهی نيستخدا میدانست كه [شما] به زودی به ياد آنان خواهيد افتاد ولی با آنان قول و قرار پنهانی مگذاريد مگر آنكه سخنی پسنديده بگوييد و به عقد زناشويی تصميم مگيريد تا زمان مقرر به سرآيد و بدانيد كه خداوند آنچه را در دل داريد میداند پس از [مخالفت] او بترسيد و بدانيد كه خداوند آمرزنده و بردبار است
﴿236﴾ اگر زنان را مادامی كه با آنان نزديكی نكرده و بر ايشان مهری [نيز] معين نكردهايد طلاق گوييد بر شما گناهی نيست و آنان را به طور پسنديده به نوعی بهرهمند كنيد توانگر به اندازه [توان] خود و تنگدست به اندازه [وسع] خود [اين كاری است] شايسته نيكوكاران
﴿237﴾ و اگر پيش از آنكه با آنان نزديكی كنيد طلاقشان گفتيد در حالی كه برای آنان مهری معين كردهايد پس نصف آنچه را تعيين نمودهايد [به آنان بدهيد] مگر اينكه آنان خود ببخشند يا كسی كه پيوند نكاح به دست اوست ببخشد و گذشت كردن شما به تقوا نزديكتر است و در ميان يكديگر بزرگواری را فراموش مكنيد زيرا خداوند به آنچه انجام میدهيد بيناست
﴿238﴾ بر نمازها و نماز ميانه مواظبت كنيد و خاضعانه برای خدا به پا خيزيد
﴿239﴾ پس اگر بيم داشتيد پياده يا سواره [نماز كنيد] و چون ايمن شديد خدا را ياد كنيد كه آنچه نمیدانستيد به شما آموخت
﴿240﴾ و كسانی از شما كه مرگشان فرا میرسد و همسرانی بر جای میگذارند [بايد] برای همسران خويش وصيت كنند كه آنان را تا يك سال بهرهمند سازند و [از خانه شوهر] بيرون نكنند پس اگر بيرون بروند در آنچه آنان به طور پسنديده در باره خود انجام دهند گناهی بر شما نيست و خداوند توانا و حكيم است
﴿241﴾ و فرض است بر مردان پرهيزگار كه زنان طلاق داده شده را بشايستگی چيزی دهند
﴿242﴾ بدين گونه خداوند آيات خود را برای شما بيان میكند باشد كه بينديشيد
﴿243﴾ آيا از [حال] كسانی كه از بيم مرگ از خانههای خود خارج شدند و هزاران تن بودند خبر نيافتی پس خداوند به آنان گفت تن به مرگ بسپاريد آنگاه آنان را زنده ساخت آری خداوند نسبت به مردم صاحب بخشش است ولی بيشتر مردم سپاسگزاری نمیكنند
﴿244﴾ و در راه خدا كارزار كنيد و بدانيد كه خداوند شنوای داناست
﴿245﴾ كيست آن كس كه به [بندگان] خدا وام نيكويی دهد تا [خدا] آن را برای او چند برابر بيفزايد و خداست كه [در معيشت بندگان] تنگی و گشايش پديد میآورد و به سوی او بازگردانده میشويد
﴿246﴾ آيا از [حال] سران بنی اسرائيل پس از موسی خبر نيافتی آنگاه كه به پيامبری از خود گفتند پادشاهی برای ما بگمار تا در راه خدا پيكار كنيم [آن پيامبر] گفت اگر جنگيدن بر شما مقرر گردد چه بسا پيكار نكنيد گفتند چرا در راه خدا نجنگيم با آنكه ما از ديارمان و از [نزد] فرزندانمان بيرون رانده شدهايم پس هنگامی كه جنگ بر آنان مقرر شد جز شماری اندك از آنان [همگی] پشت كردند و خداوند به [حال] ستمكاران داناست
﴿247﴾ و پيامبرشان به آنان گفت در حقيقتخداوند طالوت را بر شما به پادشاهی گماشته است گفتند چگونه او را بر ما پادشاهی باشد با آنكه ما به پادشاهی از وی سزاوارتريم و به او از حيث مال گشايشی داده نشده است پيامبرشان گفت در حقيقتخدا او را بر شما برتری داده و او را در دانش و [نيروی] بدنی بر شما برتری بخشيده است و خداوند پادشاهی خود را به هر كس كه بخواهد میدهد و خدا گشايشگر داناست
﴿248﴾ و پيامبرشان بديشان گفت در حقيقت نشانه پادشاهی او اين است كه آن صندوق [عهد] كه در آن آرامش خاطری از جانب پروردگارتان و بازماندهای از آنچه خاندان موسی و خاندان هارون [در آن] بر جای نهادهاند در حالی كه فرشتگان آن را حمل میكنند به سوی شما خواهد آمد مسلما اگر مؤمن باشيد برای شما در اين [رويداد] نشانهای است
﴿249﴾ و چون طالوت با لشكريان [خود] بيرون شد گفتخداوند شما را به وسيله رودخانهای خواهد آزمود پس هر كس از آن بنوشد از [پيروان] من نيست و هر كس از آن نخورد قطعا او از [پيروان] من است مگر كسی كه با دستش كفی برگيرد پس [همگی] جز اندكی از آنها از آن نوشيدند و هنگامی كه [طالوت ] با كسانی كه همراه وی ايمان آورده بودند از آن [نهر] گذشتند گفتند امروز ما را يارای [مقابله با] جالوت و سپاهيانش نيست كسانی كه به ديدار خداوند يقين داشتند گفتند بسا گروهی اندك كه بر گروهی بسيار به اذن خدا پيروز شدند و خداوند با شكيبايان است
﴿250﴾ و هنگامی كه با جالوت و سپاهيانش روبرو شدند گفتند پروردگارا بر [دلهای] ما شكيبايی فرو ريز و گامهای ما را استوار دار و ما را بر گروه كافران پيروز فرمای
﴿251﴾ پس آنان را به اذن خدا شكست دادند و داوود جالوت را كشت و خداوند به او پادشاهی و حكمت ارزانی داشت و از آنچه میخواست به او آموخت و اگر خداوند برخی از مردم را به وسيله برخی ديگر دفع نمیكرد قطعا زمين تباه میگرديد ولی خداوند نسبت به جهانيان تفضل دارد
﴿252﴾ اين[ها] آيات خداست كه ما آن را بحق بر تو میخوانيم و به راستی تو از جمله پيامبرانی
﴿253﴾ برخی از آن پيامبران را بر برخی ديگر برتری بخشيديم از آنان كسی بود كه خدا با او سخن گفت و درجات بعضی از آنان را بالا برد و به عيسی پسر مريم دلايل آشكار داديم و او را به وسيله روح القدس تاييد كرديم و اگر خدا میخواست كسانی كه پس از آنان بودند بعد از آن [همه] دلايل روشن كه برايشان آمد به كشتار يكديگر نمیپرداختند ولی با هم اختلاف كردند پس بعضی از آنان كسانی بودند كه ايمان آوردند و بعضی از آنان كسانی بودند كه كفر ورزيدند و اگر خدا میخواست با يكديگر جنگ نمیكردند ولی خداوند آنچه را میخواهد انجام میدهد
﴿254﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد از آنچه به شما روزی دادهايم انفاق كنيد پيش از آنكه روزی فرا رسد كه در آن نه داد و ستدی است و نه دوستی و نه شفاعتی و كافران خود ستمكارانند
﴿255﴾ خداست كه معبودی جز او نيست زنده و برپادارنده است نه خوابی سبك او را فرو میگيرد و نه خوابی گران آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست كيست آن كس كه جز به اذن او در پيشگاهش شفاعت كند آنچه در پيش روی آنان و آنچه در پشتسرشان است میداند و به چيزی از علم او جز به آنچه بخواهد احاطه نمیيابند كرسی او آسمانها و زمين را در بر گرفته و نگهداری آنها بر او دشوار نيست و اوست والای بزرگ
﴿256﴾ در دين هيچ اجباری نيست و راه از بيراهه بخوبی آشكار شده است پس هر كس به طاغوت كفر ورزد و به خدا ايمان آورد به يقين به دستاويزی استوار كه آن را گسستن نيست چنگ زده است و خداوند شنوای داناست
﴿257﴾ خداوند سرور كسانی است كه ايمان آوردهاند آنان را از تاريكيها به سوی روشنايی به در میبرد و[لی] كسانی كه كفر ورزيدهاند سرورانشان [همان عصيانگران=] طاغوتند كه آنان را از روشنايی به سوی تاريكيها به در میبرند آنان اهل آتشند كه خود در آن جاودانند
﴿258﴾ آيا از (حال) آن كس كه چون خدا به او پادشاهی داده بود (و بدان مینازيد، و) در باره پروردگار خود با ابراهيم محاجّه (می)كرد، خبر نيافتی؟ آنكاه كه ابراهيم گفت: (پروردگار من همان كسی است كه زنده میكند و میميراند.) گفت: (من (هم) زنده میكنم و (هم) میميرانم.) ابراهيم گفت: (خدا(ی من) خورشيد را از خاور برمیآورد، تو آن را از باختر برآور.) پس آن كس كه كفر ورزيده بود مبهوت ماند. و خداوند قوم ستمكار را هدايت نمیكند.
﴿259﴾ يا چون آن كس كه به شهری كه بامهايش يكسر فرو ريخته بود، عبور كرد؛ (و با خود می)گفت: (چگونه خداوند، (اهل) اين (ويرانكده) را پس از مرگشان زنده میكند؟). پس خداوند، او را (به مدت) صد سال ميراند. آنگاه او را برانگيخت، (و به او) گفت: (چقدر درنگ كردی؟) گفت: (يك روز يا پارهای از روز را درنگ كردم.) گفت: ((نه) بلكه صد سال درنگ كردی، به خوراك و نوشيدنی خود بنگر (كه طعم و رنگ آن) تغيير نكرده است، و به درازگوش خود نگاه كن (كه چگونه متلاشی شده است. اين ماجرا برای آن است كه هم به تو پاسخ گوييم) و هم تو را (در مورد معاد) نشانهای برای مردم قرار دهيم. و به (اين) استخوانها بنگر، چگونه آنها را برداشته به هم پيوند میدهيم؛ سپس گوشت بر آن میپوشانيم.) پس هنگامی كه (چگونگی زنده ساختن مرده) برای او آشكار شد، گفت: ((اكنون) میدانم كه خداوند بر هر چيزی تواناست.)
﴿260﴾ و (ياد كن) آنگاه كه ابراهيم گفت: (پروردگارا، به من نشان ده؛ چگونه مردگان را زنده میكنی؟) فرمود: (مگر ايمان نياوردهای؟) گفت: (چرا، ولی تا دلم آرامش يابد.) فرمود: (پس، چهار پرنده برگير، و آنها را پيش خود، ريز ريز گردان؛ سپس بر هر كوهی پارهای از آنها را قرار ده؛ آنگاه آنها را فرا خوان، شتابان به سوی تو میآيند، و بدان كه خداوند توانا و حكيم است.)
﴿261﴾ مَثَل (صدقات) كسانی كه اموال خود را در راه خدا انفاق میكنند همانند دانهای است كه هفت خوشه بروياند كه در هر خوشهای صد دانه باشد؛ و خداوند برای هر كس كه بخواهد (آن را) چند برابر میكند، و خداوند گشايشگر داناست.
﴿262﴾ كسانی كه اموال خود را در راه خدا انفاق میكنند، سپس در پی آنچه انفاق كردهاند، منّت و آزاری روا نمیدارند، پاداش آنان برايشان نزد پروردگارشان (محفوظ) است، و بيمی بر آنان نيست و اندوهگين نمیشوند.
﴿263﴾ گفتاری پسنديده (در برابر نيازمندان) و گذشت (از اصرار و تندیِ آنان) بهتر از صدقهای است كه آزاری به دنبال آن باشد، و خداوند بینياز بردبار است.
﴿264﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد، صدقههای خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد، مانند كسی كه مالش را برای خودنمايی به مردم، انفاق میكند و به خدا و روز بازپسين ايمان ندارد. پس مَثَل او همچون مَثَل سنگ خارايی است كه بر روی آن، خاكی (نشسته) است، و رگباری به آن رسيده و آن (سنگ) را سخت و صاف بر جای نهاده است. آنان (=رياكاران) نيز از آنچه به دست آوردهاند، بهرهای نمیبرند؛ و خداوند، گروه كافران را هدايت نمیكند.
﴿265﴾ و مَثَل (صدقات) كسانی كه اموال خويش را برای طلب خشنودی خدا و استواری روحشان انفاق میكنند، همچون مَثَل باغی است كه بر فراز پشتهای قرار دارد (كه اگر) رگباری بر آن برسد، دو چندان محصول برآورد، و اگر رگباری هم بر آن نرسد، بارانِ ريزی (برای آن بس است)، و خداوند به آنچه انجام میدهيد بيناست.
﴿266﴾ آيا كسی از شما دوست دارد كه باغی از درختان خرما و انگور داشته باشد كه از زير آنها نهرها روان است، و برای او در آن (باغ) از هر گونه ميوهای (فراهم) باشد، و در حالی كه او را پيری رسيده و فرزندانی خردسال دارد، (ناگهان) گردبادی آتشين بر آن (باغ) زند و (باغ يكسر) بسوزد؟ اين گونه، خداوند آيات (خود) را برای شما روشن میگرداند، باشد كه شما بينديشيد.
﴿267﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد، از چيزهای پاكيزهای كه به دست آوردهايد، و از آنچه برای شما از زمين برآوردهايم، انفاق كنيد، و در پی ناپاك آن نرويد كه (از آن) انفاق نماييد، در حالی كه آن را (اگر به خودتان میدادند) جز با چشمپوشی (و بیميلی) نسبت به آن، نمیگرفتيد، و بدانيد كه خداوند، بینيازِ ستوده (صفات) است.
﴿268﴾ شيطان شما را از تهيدستی بيم میدهد و شما را به زشتی وامیدارد؛ و(لی) خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش میدهد، و خداوند گشايشگر داناست.
﴿269﴾ (خدا) به هر كس كه بخواهد حكمت میبخشد، و به هر كس حكمت داده شود، به يقين، خيری فراوان داده شده است؛ و جز خردمندان، كسی پند نمیگيرد.
﴿270﴾ و هر نفقهای را كه انفاق، يا هر نذری را كه عهد كردهايد، قطعاً خداوند آن را میداند، و برای ستمكاران هيچ ياوری نيست.
﴿271﴾ اگر صدقهها را آشكار كنيد، اين، كار خوبی است، و اگر آن را پنهان داريد و به مستمندان بدهيد، اين برای شما بهتر است؛ و بخشی از گناهانتان را میزدايد، و خداوند به آنچه انجام میدهيد آگاه است.
﴿272﴾ هدايت آنان بر عهده تو نيست، بلكه خدا هر كه را بخواهد هدايت میكند، و هر مالی كه انفاق كنيد، به سود خود شماست، و(لی) جز برای طلب خشنودی خدا انفاق مكنيد، و هر مالی را كه انفاق كنيد (پاداش آن) به طور كامل به شما داده خواهد شد و ستمی بر شما نخواهد رفت.
﴿273﴾ (اين صدقات) برای آن (دسته از) نيازمندانی است كه در راه خدا فروماندهاند، و نمیتوانند (برای تأمين هزينه زندگی) در زمين سفر كنند. از شدّت خويشتنداری، فرد بیاطلاع، آنان را توانگر میپندارد. آنها را از سيمايشان میشناسی. با اصرار، (چيزی) از مردم نمیخواهند. و هر مالی (به آنان) انفاق كنيد، قطعاً خدا از آن آگاه است.
﴿274﴾ كسانی كه اموال خود را شب و روز، و نهان و آشكارا، انفاق میكنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان برای آنان خواهد بود؛ و نه بيمی بر آنان است و نه اندوهگين میشوند.
﴿275﴾ كسانی كه ربا میخورند، (از گور) برنمیخيزند مگر مانند برخاستن كسی كه شيطان بر اثر تماس، آشفتهسرش كرده است. اين بدان سبب است كه آنان گفتند: (داد و ستد صرفاً مانند رباست.) و حال آنكه خدا داد و ستد را حلال، و ربا را حرام گردانيده است. پس، هر كس، اندرزی از جانب پروردگارش بدو رسيد، و (از رباخواری) باز ايستاد، آنچه گذشته، از آنِ اوست، و كارش به خدا واگذار میشود، و كسانی كه (به رباخواری) باز گردند، آنان اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود.
﴿276﴾ خدا از (بركت) ربا میكاهد، و بر صدقات میافزايد، و خداوند هيچ ناسپاس گناهكاری را دوست نمیدارد.
﴿277﴾ كسانی كه ايمان آورده و كارهای شايسته كرده و نماز بر پا داشته و زكات دادهاند، پاداش آنان نزد پروردگارشان برای آنان خواهد بود؛ و نه بيمی بر آنان است و نه اندوهگين میشوند.
﴿278﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد، از خدا پروا كنيد؛ و اگر مؤمنيد، آنچه از ربا باقی مانده است واگذاريد.
﴿279﴾ و اگر (چنين) نكرديد، بدانيد به جنگ با خدا و فرستاده وی، برخاستهايد؛ و اگر توبه كنيد، سرمايههای شما از خودتان است. نه ستم میكنيد و نه ستم میبينيد.
﴿280﴾ و اگر (بدهكارتان) تنگدست باشد، پس تا (هنگام) گشايش، مهلتی (به او دهيد)؛ و (اگر به راستی قدرت پرداخت ندارد،) بخشيدن آن برای شما بهتر است-اگر بدانيد.
﴿281﴾ و بترسيد از روزی كه در آن، به سوی خدا بازگردانده میشويد، سپس به هر كسی (پاداش) آنچه به دست آورده، تمام داده شود؛ و آنان مورد ستم قرار نمیگيرند.
﴿282﴾ ای كسانی كه ايمان آوردهايد، هر گاه به وامی تا سررسيدی معين، با يكديگر معامله كرديد، آن را بنويسيد. و بايد نويسندهای (صورت معامله را) بر اساس عدالت، ميان شما بنويسد. و هيچ نويسندهای نبايد از نوشتن خودداری كند؛ همان گونه (و به شكرانه آن) كه خدا او را آموزش داده است. و كسی كه بدهكار است بايد املا كند، و او (=نويسنده) بنويسد. و از خدا كه پروردگار اوست پروا نمايد، و از آن، چيزی نكاهد. پس اگر كسی كه حق بر ذمه اوست، سفيه يا ناتوان است، يا خود نمیتواند املا كند، پس ولیّ او بايد با (رعايت) عدالت، املا نمايد. و دو شاهد از مردانتان را به شهادت طلبيد، پس اگر دو مرد نبودند، مردی را با دو زن، از ميان گواهانی كه (به عدالت آنان) رضايت داريد (گواه بگيريد)، تا (اگر) يكی از آن دو (زن) فراموش كرد، (زنِ) ديگر، وی را يادآوری كند. و چون گواهان احضار شوند، نبايد خودداری ورزند. و از نوشتن (بدهی) چه خرد باشد يا بزرگ، ملول نشويد، تا سررسيدش (فرا رسد). اين (نوشتنِ) شما، نزد خدا عادلانهتر، و برای شهادت استوارتر، و برای اينكه دچار شك نشويد (به احتياط) نزديكتر است، مگر آنكه داد و ستدی نقدی باشد كه آن را ميان خود (دست به دست) برگزار میكنيد؛ در اين صورت، بر شما گناهی نيست كه آن را ننويسيد. و (در هر حال) هر گاه داد و ستد كرديد گواه بگيريد. و هيچ نويسنده و گواهی نبايد زيان ببيند، و اگر چنين كنيد، از نافرمانی شما خواهد بود. و از خدا پروا كنيد، و خدا (بدين گونه) به شما آموزش میدهد، و خدا به هر چيزی داناست.
﴿283﴾ و اگر در سفر بوديد و نويسندهای نيافتيد وثيقهای بگيريد؛ و اگر برخی از شما برخی ديگر را امين دانست، پس آن كس كه امين شمرده شده، بايد سپرده وی را بازپس دهد؛ و بايد از خداوند كه پروردگار اوست، پروا كند. و شهادت را كتمان مكنيد، و هر كه آن را كتمان كند قلبش گناهكار است، و خداوند به آنچه انجام میدهيد داناست.
﴿284﴾ آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ خداست. و اگر آنچه در دلهای خود داريد، آشكار يا پنهان كنيد، خداوند شما را به آن محاسبه میكند؛ آنگاه هر كه را بخواهد میبخشد، و هر كه را بخواهد عذاب میكند، و خداوند بر هر چيزی تواناست.
﴿285﴾ پيامبر (خدا) بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ايمان آورده است، و مؤمنان همگی به خدا و فرشتگان و كتابها و فرستادگانش ايمان آوردهاند (و گفتند:) (ميان هيچ يك از فرستادگانش فرق نمیگذاريم) و گفتند: (شنيديم و گردن نهاديم، پروردگارا، آمرزش تو را (خواستاريم) و فرجام به سوی تو است.)
﴿286﴾ خداوند هيچ كس را جز به قدر توانايیاش تكليف نمیكند. آنچه (از خوبی) به دست آورده به سود او، و آنچه (از بدی) به دست آورده به زيان اوست. پروردگارا، اگر فراموش كرديم يا به خطا رفتيم بر ما مگير، پروردگارا، هيچ بار گرانی بر (دوش) ما مگذار؛ همچنانكه بر (دوش) كسانی كه پيش از ما بودند نهادی. پروردگارا، و آنچه تاب آن نداريم بر ما تحميل مكن؛ و از ما درگذر؛ و ما را ببخشای و بر ما رحمت آور؛ سرور ما تويی؛ پس ما را بر گروه كافران پيروز كن.
$
سورهی ِ قبلی || سورهی ِ بعدی
